«Παραμύθι χωρίς όνομα»

Χρονολογία έκδοσης: 1965

Τα τραγούδια του δίσκου:
1. Κι ήταν που λέτε μια φορά
2. Χορός
3. Ναύτη, γέρο ναύτη
4. Στην ποταμιά σωπαίνει το κανόνι
5. Τραγούδι της σημαίας
6. Ο Έκτορας και η Ανδρομάχη
7. Ο σιδεράς
8. Ρίχνω την καρδιά μου στο πηγάδι

Περιεχόμενο:
Γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις στο εξώφυλλο του δίσκου:
«Το 1957 για να κερδίσω οχτώ χιλιάδες δραχμές, έγραψα εννιά τραγούδια για ένα θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που είχε τον τίτλο ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ. Πήρα τις τέσσερις χιλιάδες μα τις υπόλοιπες, όσες φορές κι αν πήγα δεν τις έλαβα ποτέ, μια και το θέατρο δεν έβγαλε ούτε τα έξοδά του εκείνη τη χρονιά. Κι έτσι αποφάσισα να τις ξεχάσω και τις ξέχασα. Όμως μαζί ξέχασα και το έργο και την παράσταση και τα τραγούδια που ’χα γράψει. Θυμάμαι πως η μουσική παιζότανε στο θέατρο από μια κιθάρα, ένα σαντούρι και πως τραγουδούσε ο φίλος μου Θύμιος Μιχαλόπουλος… Θυμάμαι ακόμη πως ήταν να παίξει κιθάρα ο Μηλιαρέσης, που όμως τη τελευταία στιγμή εμποδίστηκε κι έστειλε ένα μαθητή του. Αυτός, που λέτε, ο μαθητής του Μηλιαρέση , ήταν ο Λάκης ο Παππάς που αργότερα συντήρησε στη μνήμη του τις μελωδίες αυτές μ’ όλες τις λεπτομέρειες, μια και τις κάτεχε καλά… Στο μεταξύ ο Παππάς με τη θαμπή κι αισθαντική φωνή του κέρδιζε το ψωμί του τραγουδώντας σε μικρά ταβερνάκια τις μελωδίες του ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ… Γι’ αυτό ενδιαφέρθηκα να συναντήσω τον Παππά, μ’ όλο που και το πρόσωπό του δεν το θυμόμουνα καλά καλά. Κι ένα χειμωνιάτικο απόγεμα μες στο Γενάρη του ’62 τον προσκαλώ και μου ηχογραφεί πρόχειρα όλο τον κύκλο αυτών των τραγουδιών… Ίσαμε εκείνη τη στιγμή ποτέ μου δεν τον είχα ακούσει. Απίθανη φωνή μες στη θαμπάδα της, ζεστή κι ευαίσθητη σαν ακριβό έγχορδο, εκφραστική και τραγική μαζί... Το ’63 θέλησα να ολοκληρώσω αυτό τον κύκλο κι άρχισα να ενορχηστρώνω και να ηχογραφώ πρώτα το μέρος της ορχήστρας. Μα φάνηκε πως ούτε ο Παππάς ούτε κι εγώ ήμασταν ώριμοι για να υπογράψουμε τελειωτικά την ιστορία του ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ. Ίσαμε που ’ρθε ο Οκτώβρης του ’65… Η ιστορία τέλειωσε καλά. Μόνο το ΠΑΡΑΜΥΘΙ έμεινε οριστικά ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ».

Όλα άρχισαν όταν ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και η Μαρία Αλκαίου ζήτησαν από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη να διασκευάσει θεατρικά το «Παραμύθι χωρίς όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα. Ο Καμπανέλλης προχώρησε σε μια ελεύθερη διασκευή του έργου συνδέοντας με τραγούδια τις διάφορες σκηνές του. Η παράσταση δεν είχε απήχηση, οι κριτικές τη χτύπησαν ανελέητα και κατέβηκε γρήγορα λόγω ελλείψεως θεατών.
Η ιστορία του «Παραμυθιού» ολοκληρώθηκε το 1965 με την ηχογράφηση των τραγουδιών και την κυκλοφορία τους σε δίσκο μαζί με τα τραγούδια από το «Ματωμένο Γάμο». Το καλοκαίρι του 1962, στην «Οδό Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, ο Λάκης Παππάς τραγούδησε δύο τραγούδια του συνθέτη, σε στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που είχαν γραφτεί για το «Παραμύθι». Ήταν ο «Κυρ - Μιχάλης» και η «Μανούλα μου», που αυτονομήθηκαν από τον αρχικό τους προορισμό και εντάχθηκαν στη δισκογραφική έκδοση της «Οδού Ονείρων».

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης αναφέρει σχετικά:
«Δεν είχα ποτέ σκεφτεί να γράψω στίχους για τραγούδια. Όταν έγραφα το Παραμύθι χωρίς όνομα σκεπτόμουν να ζητήσω από τον Νίκο Γκάτσο να γράψει τα τραγούδια με τα οποία θα συνδέονταν οι πολλές εικόνες που είχε το έργο. Ο Γκάτσος, όμως, τελικά, παρ’ όλο που του άρεσε το Παραμύθι, δυσκολευόταν να λειτουργήσει ένθετα σ’ ένα κείμενο που δεν ήταν δικό του. Ζήτησα το ίδιο απ’ τον Βαγγέλη Γκούφα, αλλά και πάλι πήρα την ίδια απάντηση. Έτσι υποχρεώθηκα να προσπαθήσω να γράψω τους στίχους των τραγουδιών ο ίδιος. Το πρόβλημά μου ήταν το χάρισμα ότι τους στίχους θα μελοποιούσε ο Μάνος. Όχι απλώς δεν θα ’πρεπε να του δοθούν μέτριας καταλληλότητας στίχοι, αλλά θα ήταν και κρίμα απ’ το Θεό να σπαταληθεί η παρουσία του Χατζιδάκι, στην οποίο τόσο υπολόγιζε ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και όλοι οι συντελεστές της παράστασης.
Έγραψα τους στίχους και συναντήθηκα με τον Μάνο. Νομίζω πως εκείνη την ώρα με δούλεψε λίγο. Με άφησε να αναρωτιέμαι μέχρι την τελευταία στιγμή αν του πάνε ή όχι και μετά με κοίταξε και ξέσπασε σε δυνατά γέλια…».
Από τις «Ανοιχτές Επιστολές στον Μάνο Χατζιδάκι», εκδόσεις «Μπάστας - Πλέσσας», 1996.