31 Μαρ 2009

Μάνος Χατζιδάκις, «Ο σκληρός Απρίλης του ’45»

Ο δίσκος ηχογραφήθηκε τον Οκτώβριο 1972 και κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά από τον ΕΟΤ. Με τον παρόντα τίτλο πρωτοκυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 1974 και επανακυκλοφόρησε, με νέα ηχητική επεξεργασία και αναλυτικό ένθετο, το Δεκέμβριο του 1998.

Τα μέρη του δίσκου:
1. Θα γυρίσει κι ο τροχός
2. Θα πάω εκεί στην Αραπιά (Η Μάγισσα της Αραπιάς)
3. Τα ματόκλαδά σου λάμπουν
4. Πήρα τη στράτα κι έρχομαι (Στρώσε μου να κοιμηθώ)
5. Ο καθρέφτης
6. Του Βοτανικού ο μάγκας
7. Μάγκας βγήκε για σεργιάνι
8. Μέσα στης ζωής τα μονοπάτια (Η Νυχτερίδα)
9. Κάτω στα λεμονάδικα
10. Βγήκα στου Βοτανικού τα πέριξ
11. Το πικραμένο αγόρι
12. Το δικό σου το μαράζι

Περιεχόμενο:
«Ο σκληρός Απρίλης του ’45» ήταν η διαφορετική ενορχηστρωτική προσέγγιση του Μάνου Χατζιδάκι σε μια σειρά ρεμπέτικων τραγουδιών, που γράφτηκαν από το Μιχάλη Σουγιούλ (1), το Βασίλη Τσιτσάνη (2, 4), το Μάρκο Βαμβακάρη (3), το Γρηγόρη Μπιθικώτση (6), τον Απόστολο Καλδάρα (7), το Δημήτρη Γκόγκο ή Μπαγιαντέρα (8), τον Ευάγγελο Παπάζογλου (9), το Στέλιο Κηρομύτη (10), τον Πρόδρομο Τσαουσάκη (11) και το Γιώργο Μητσάκη (12).
«Ο καθρέφτης» αποτελεί αυτοσχεδιασμό του Μάνου Χατζιδάκι ειδικά για την παρούσα έκδοση. Το εξώφυλλο είναι έργο του Γιάννη Μόραλη, ζωγραφισμένο ειδικά για το δίσκο (1974).

Ο Κώστας Ταχτσής γράφει, μεταξύ των άλλων, για το δίσκο: «Στο «Σκληρό Απρίλη του ’45», αναφορά σε στίχο απ’ την "Έρημη Χώρα"* του Τ. Σ. Έλιοτ, ο Μάνος Χατζιδάκις στο ’να κομμάτι μετά το άλλο, γυρίζει σε κείνες τις, για μας τουλάχιστο, κοσμογονικές μέρες της νιότης μας, όχι σ’ αναζήτηση κανενός «χαμένου καιρού», αλλά σε μια προσπάθεια να τις δει σ’ όλες τους τις δυνατές διαστάσεις: έτσι όπως ήταν στην πραγματικότητα, έτσι όπως νομίσαμε τότε ότι ήταν κι έτσι όπως θα τις βλέπαμε αν μπορούσαμε να τις δούμε απ’ την απόσταση που τις βλέπουμε τώρα. Ν’ ακούσει όλους τους τους ήχους. Όχι μόνο μπουζούκι και διπλοπενιά, αλλά και μπουζούκι ιδωμένο λίγο σα να ’ταν μαντολίνο, ύστερα και τα δύο μαζί εναλλάξ κι ανάμεσά τους και γκόνγκ και πένθιμα τύμπανα - τους ξερούς κρότους των πολυβόλων ενός συμφωνημένα καταδικασμένου αγώνα, λέω εγώ με το νου μου κι η απελπισμένη ρυθμική πορεία μιας νέας, αλλιώτικης προσφυγιάς… "Ο σκληρός Απρίλης του ’45" είναι ένα ρέκβιεμ σ’ εκείνο το ωραίο και τόσο γόνιμο νεανικό μας όραμα κι ίσως έτσι η ενδόμυχη υπόσχεση μιας το ίδιο γόνιμης χρήσης του λίγου χρόνου που μας μένει ακόμα».

*Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας
Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας
Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας
Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές…
Η αρχή από την «Έρημη Χώρα» του Έλιοτ, σε μετάφραση του Γιώργου Σεφέρη, πρώτη έκδοση, «Ίκαρος», Ιούλιος 1936.

«Απρίλη, ψεύτη!»

Τα τραγούδια του δίσκου:
1. Όμορφη μέρα
2. Σαντορίνη
3. Μάρκος και Άννα
4. Θεόφιλος Χατζημιχάηλ
5. Εχεμύθεια
6. Μη γυρίσεις
7. Αθήνα
8. Torpedo blues
9. Δωσ’ μου το ψέμα σου
10. Κόκκινος χορός

Περιεχόμενο:
Τέσσερα χρόνια μετά τα «Ζεστά ποτά» (1985), το δίσκο που τους σύστησε και τους καθιέρωσε, ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας παρουσίασαν τον «Απρίλη, ψεύτη!», εδραιώνοντας για τα καλά τη θέση τους στα μουσικά μας πράγματα. Είχε μεσολαβήσει ο δίσκος τους «Όταν σου λέω πορτοκάλι να βγαίνεις» (1987).
Στον «Απρίλη, ψεύτη!», οι αδερφοί Κατσιμίχα, εκτός από τα δικά τους τραγούδια, μελοποίησαν δύο ποιήματα του Ανδρέα Εμπειρίκου, το «Θεόφιλο Χατζημιχάηλ» και την «Εχεμύθεια», από την ποιητική συλλογή «Ενδοχώρα» και ένα ποίημα του Γιώργου Σεφέρη, τη «Σαντορίνη», από τη συλλογή «Γυμνοπαιδιά». Επίσης, διασκεύασαν το τραγούδι του Lucio Dalla «Anna e Marco» («Μάρκος και Άννα»), στο οποίο έγραψαν ελληνικούς στίχους. Στο τραγούδι «Θεόφιλος Χατζημιχάηλ» συμμετέχει η Έλλη Πασπαλά.
Στο δίσκο συναντιούνται οι προσωπικές διαδρομές με τις ποιητικές ανάσες, τα χρώματα της πόλης με τους καθημερινούς σφυγμούς των ανθρώπων της. Κι αυτό γίνεται με τρόπο ώριμο και ενδιαφέροντα. Με τρόπο ιδιαίτερο, δηλωτικό της εξέλιξης στην τραγουδοποιητική δημιουργία των δίδυμων αδερφών.

30 Μαρ 2009

…με τα χειμωνιάτικα

Να μη μας βρει η άνοιξη με τα χειμωνιάτικα ρούχα, αισθήματα, «βάρη»…

29 Μαρ 2009

Η Νατάσσα Μποφίλιου στο «Metropolis Live»

Είναι πάλι εκείνη η εποχή. Κι είναι εκείνη η φωνή. Με εκείνα τα τραγούδια...Τραγούδια - μυστικά για τους ανθρώπους στους δρόμους, γι' αυτούς πίσω από τα κλειστά παράθυρα και τις τραβηγμένες κουρτίνες. Η καθιερωμένη πια συνομωσία μας με την Άνοιξη εγκαινιάζει έναν πανέμορφο, ολοκαίνουργιο χώρο στην καρδιά της Αθήνας. Τραγούδια που περιμένετε, από τους δίσκους «Εκατό μικρές ανάσες», «Μέχρι το τέλος» ως και το πιο πρόσφατο «Τρία μυστικά», μαζι με άλλα που ούτε καν φαντάζεστε...Από την Παρασκευή 27 Μαρτίου η Νατάσσα Μποφίλιου, ο Θέμης Καραμουρατίδης και ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος στο Metropolis Live.
Η Νατάσσα Μποφίλιου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1983. Σπουδάζει στο Πολιτικό Τμήμα της Νομικής. Έχει σπουδάσει πιάνο και Θεωρία της Μουσικής στο Ελληνικό Ωδείο. Έχει συμμετάσχει σε συναυλίες με το Χρόνη Αηδονίδη. Η πρώτη της εμφάνιση στη δισκογραφία έγινε το 2004 με το δίσκο «Δεύτερη Ακρόαση της Μικρής Άρκτου» (αποτέλεσμα των ακροάσεων νέων καλλιτεχνών του στιχουργού Παρασκευά Καρασούλου και της «Μικρής Άρκτου»), όπου ερμηνεύει τα τραγούδια «Ασπιρίνη» (των Γεράσιμου Ευαγγελάτου - Κώστα Τσίρκα) και «Ποιος ξέρει» (του Μίλτου Σελιτσανιώτη, πάνω σε ποίηση Μαρίας Πολυδούρη). Ο πρώτος της προσωπικός δίσκος (2005) -μια συνεργασία με τους φίλους και συνεργάτες Γεράσιμο Ευαγγελάτο (στίχοι) και Κώστα Τσίρκα (Μουσική) με τίτλο «100 Μικρές Ανάσες», συστήνει τη Νατάσσα ως μια από τις πιο πολλά υποσχόμενες φωνές τις γενιάς της. Το 2006 ο Σταμάτης Κραουνάκης της χαρίζει δυο τραγούδια («Εραστές», «Τέτοια Μέρα») στο σάουντρακ της ταινίας του Νίκου Παναγιωτόπουλου «Πεθαίνοντας στην Αθήνα». Το Μάρτιο του 2007 ερμηνεύει ζωντανά και δισκογραφεί ένα μίνι άλμπουμ δύο κομματιών με τίτλο «Εν Λευκώ» σε στίχους ακόμα μία φορά του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και μουσική του Θέμη Καραμουρατίδη. Το ολοκληρωμένο αποτέλεσμα της συνεργασίας τους κυκλοφορεί το Μάρτιο του 2007 από τη «Μικρή Άρκτο». Το «Μέχρι το τέλος» αποσπά εξαιρετικές κριτικές από τον μουσικό τύπο και τα ραδιόφωνα, ενώ κατατάσσεται στους καλύτερους έντεχνους δίσκους της χρονιάς. Τo Μάρτιο του 2009 κυκλοφορεί, σε συνεργασία με τα Metropolis, το cd - single «Τρία Μυστικά», μια τριπλέτα τραγουδιών - μυστικών σημάτων σε ανθρώπους και καταστάσεις αυτής της πόλης, ενώ από τις 27 του ίδιου μήνα και για 9 Παρασκευές της Άνοιξης, ακολουθώντας την «ανοιξιάτικη παράδοση» των τελευταίων τριών χρόνων, παρουσιάζει ζωντανά τα τραγούδια της τελευταίας δουλειάς μαζί με εκείνα από τις προηγούμενες δουλειές στο Metropolis Live.

Info: Metropolis Live - Πανεπιστημίου και Μπενάκη Αθήνα, 211-6009766, Παρ. 22.30

«Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη»

Η ποίηση, είναι ο τρόπος που εφευρίσκεις το Σύμπαν. Το αντικειμενικό, διαμέσου της υποκειμενικής παραβολής. Η μυθολογία της αλήθειας. Η εφεύρεση δια μέσο του ψέματος, της γνήσιας αλήθειας.Όπως προτάσσει και ο Φεντερίκο Φελίνι: «Εγώ δεν γνωρίζω να σας πω τη βιογραφία μου. Αυτή, εάν υπάρχει, αποτελεί μια αέναη κατασκευή από τη στιγμή που γεννήθηκα, μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνω». Ένα μυθοπλαστικό πόρισμα, που συμπορεύονταν με τους παράλληλους; βίους του Κωνσταντίνου Καβάφη και του Φερνάντο Πεσσόα. Το ζητούμενο για την Ιστορία, δεν είναι τι έχει ανακαλυφθεί γι’ αυτούς τους σηματοδότες της ποίησης του 20ου αιώνα, αλλά τι έχει μείνει ακόμη ανείπωτο. Συλλαβή τη συλλαβή, επανίδρυσαν στον Ενεστώτα χρόνο τους μύθους της ανθρώπινης σχετικότητας, εισάγοντας το λόγιο πνεύμα στο θαύμα του μοντερνισμού.
Ο Αλεξανδρινός Κωνσταντίνος Καβάφης, δύσθυμος παρατηρητής των πεπραγμένων μέσα από τον ακραιφνή σενσουαλισμό του, πέρασε τριάντα χρόνια στο αγγλοκρατούμενο Υπουργείο Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Στο περιθώριο της κοπιαστικής γραφειοκρατίας μαστόρεψε 154 κείμενα, βυθομετρώντας κάθε λέξη, σμιλεύοντάς την ξανά και ξανά, όπως ένας γλύπτης επί το έργο. Από την άκρη της Ιβηρικής χερσονήσου, στην πάλαι ποτέ κραταιά μητρόπολη της αποικιοκρατίας Λισσαβόνα, ο Φερνάντο Πεσσόα ένας κρυπτικός συμβολιστής, έγραφε χείμαρρους λέξεων χωρίς καμία τακτοποίηση. Άνθρωπος φτιαγμένος από χαρτί, ισχνός και μυστηριώδης, μπόλιαζε τη μελάνη με μελαγχολικές ραψωδίες.
Τι κοινό είχαν; Αυτό που φοβάται η σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινότητα του μεταμοντερνισμού: την ατόφια μυθοπλασία. Η αλήθεια μασκαρεμένη μπροστά στον παραβολικό καθρέπτη της. Η κατασκευή φανταστικών ηρώων που ανάγονται σε ρεαλιστικούς προσδιορισμούς. Η διανόηση που δεν λογαριάζει κανόνες και αποκαλύπτει τις πολλαπλές πραγματικότητες. Μα, όλα αυτά έχουν κοινό σημείο εκκίνησης την πλατωνική σκέψη. Ίχνη της ελληνιστικής σκέψης.
Σαν ώριμο απόσταγμα της πολιτισμικής κληρονομιάς ή σαν σαρδόνια ειρωνεία της τύχης ένας Έλληνας κινηματογραφιστής, ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος εμπνεύστηκε να εικονογραφήσει τους δυο μεγιστάνες της ποίησης, στον ίδιο φιλμικό χωροχρόνο. Ο κινηματογράφος ας μη ξεχνάμε ότι εφευρέθηκε σαν προϊόν της βιομηχανικής επανάστασης. Ήταν λοιπόν μια κατασκευή, μια συνοδεία εικόνων, όπου κατείχε το χαρακτηριστικό της αναπαράστασης. Στην αφηγηματική του μορφή στόχος του παραμένει η εξόρυξη των βασικών συναισθημάτων όπως φόβος, συγκίνηση, χαρά, έκπληξη, δηλαδή ταύτιση με τους επί της οθόνης υποκρινόμενους χαρακτήρες των ηρώων. Γι’ αυτό μια ακόμη βιογραφική προσέγγιση των συγκεκριμένων ποιητών, θα ήταν καταδικασμένη, λόγω της πολυδιάσπασης των θεατών στις δικές τους προσεγγίσεις, αλλά και στην ίδια την αδυναμία του μέσου να χωρέσει εντός του, τον Καβάφη και τον Πεσσόα, στον Α΄ και Β΄ ανδρικό ρόλο. Ο σκηνοθέτης έτσι θα περιοριζόταν σε μια επιδιαιτησία της πλοκής, παρακολουθώντας απλά τη ροή των πραγμάτων. Σε αντιστροφή όλων αυτών ο Σ. Χαραλαμπόπουλος, παρουσιάζεται σαν το τρίτο ενεργό, πρόσωπο μιας Συμφωνίας που διαχέεται από την Ιστορία, τη μνήμη και τις νότες της ποιητικής γραφής. Τοποθετεί υπαινικτικά τα εξής ερωτήματα: μυθοπλασία ή αντικειμενικότητα; Μυθιστόρημα ή ντοκουμέντο; Ποια τα όρια; Μήπως δεν υπάρχουν και εντέλει οι ρίζες του ενός, παρεισφρέουν στο χωράφι του άλλου; Δυστυχώς η πλειονότητα των σύγχρονων ταινιών μυθοπλασίας, με σκοπό να ξεπεράσουν το δείκτη της μετριότητας, παίρνουν αληθινά γεγονότα και τα εικονογραφούν. Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, το ανατρέπει και αυτό με την κατασκευή ενός ντοκιμαντέρ που επικαλείται ξεκάθαρα, μυθολογικά στοιχεία. Η αλήθεια ως μύθευμα και το ακριβώς αντίθετο.
Ο Φερνάντο Πεσσόα κάνοντας την «Αυτοψυχογραφία» του αναφέρει: «Ο ποιητής είναι ένας ψεύτης. Γνωρίζει πολύ καλά το ρόλο που έχει αναθέσει στον εαυτό του, όπου μπορεί άνετα να υποκριθεί τον πόνο. Και μάλιστα να είναι τόσο καλός σε αυτό, όπου τον νιώθει στ’ αλήθεια». Ο φαταλιστικός υπαρξισμός του Κωνσταντίνου Καβάφη, θα προσυπέγραφε αυθορμήτως αυτές τις σκέψεις.
Άραγε τι τροπή θα έπαιρνε μια φυσική συνάντηση των δυο; Θα αναγνώριζε ο ένας τον άλλο; Θα συνομιλούσαν ευθέως με τις αυθύπαρκτες υποστάσεις τους ή με ετερώνυμα, που και αυτά υπήρξαν ισοϋψής προσωπικότητες; Κάτι κρύβεις, κάτι φανερώνεις, αυτό αποτελεί το αίνιγμα της τέχνης, αλλά και του κινηματογράφου. Για τον μανιώδη ταξινομητή και αρχιτέκτονα 10σύλλαβων ή 17σύλλαβων στίχων Καβάφη, όπου παράλλασσε ελληνιστικούς μύθους, το ετερώνυμο ενδέχεται. Για τον πεισειθανάτιο Πεσσόα, όπου βασανιζόταν από κρίσεις ταυτότητας και την αίσθηση της αποτυχίας, τα ετερώνυμα υπήρξαν αδιαμφισβήτητο γεγονός. Οι μελετητές του έχουν ανασύρει 72 ετερώνυμα από όλη του τη ζωή. Τα πλέον διάσημα, που σημάδεψαν το κύριο σώμα της δουλειάς του ήταν: ο Αλμπέρτο Καέιρο, ο Αλβάρο Ντε Κάμπος και ο Ρικάρντο Ρέις. Ο πρώτος δεν πιστεύει σε τίποτα, παρά μόνο στην ύπαρξη. Βλέπει τον κόσμο με τα γουρλωμένα μάτια ενός μικρού παιδιού. Ο δεύτερος ομολογεί πως ο καλύτερος τρόπος για να ταξιδέψεις, είναι να αισθανθείς. Πιστεύει πως σε κάθε γωνιά της ψυχής του στέκονται άμβωνες διαφορετικών Θεών. Ο δε τρίτος βλέπει τη ζωή από μια απόσταση, χωρίς να την κρίνει διότι πολύ απλά, δεν έχει τίποτε να πει. Το τόξο της νόησης μπορεί να τεντωθεί τόσο, ώστε να διαμορφώσει τα φανταστικά σχήματα, να έχουν αληθινή υπόσταση. Ακριβώς όπως οι υπολογισμοί της γεωμετρίας.
Στην ταινία το τρίγωνο Καβάφης-Πεσσόα-Χαραλαμπόπουλος, παρουσιάζεται σκαληνό που έχει δυο εφαπτόμενες: το υπερωκεάνιο, «Σατούρνια» δηλαδή «Δίας» και τον Βασίλη Καπόπουλο από την Αρκαδία. Οι δυο δημιουργοί, εμπνέονται συχνά, πυκνά από τους ατέρμονους κύκλους του θαλάσσιου ορίζοντα που τους περιβάλλει. Η αυγή του 20ου αιώνα προσφέρεται για ανακαλύψεις ρηξικέλευθων θεωριών, ριζοσπαστικών ιδεών και όσον αφορά τις μετακινήσεις, νέους κόσμους. Αυτός ο Νέος Κόσμος, που έρχεται από τη Δύση και σαγηνεύει με την παρθένα του γεωγραφία, εξάπτει και τους δυο πρωταγωνιστές του πνεύματος.Αν θα συναντιόντουσαν ποτέ, θα ήταν στην κουπαστή ενός καραβιού που θα τους μετέφερε στην Αμερική. Έγινε αυτό το ταξίδι ποτέ; Η απάντηση βρίσκεται στο ότι η μετακίνηση δεν χρειάζεται φυσικό ή τηλεπαθητικό τρόπο. Βγαίνει αυθόρμητα μέσα από την αναζήτηση και τις ματαιώσεις αυτής. Από την άλλη μεριά ο Βασίλης Καπόπουλος, γραικός και γνήσιο τέκνο της λαϊκής τάξης θα μπορούσε να παραστεί ως ο ουδέτερος παρατηρητής και διαμεσολαβητής αν χρειαστεί, ενός τεράστιας σημασίας, ιστορικού γεγονότος. Το πρόσωπο, ο θεατής και το σκαρί ταυτόχρονα που θα συναξάριζε στο ίδιο τραπέζι, για ένα χρονικό διάστημα, τον Κωνσταντίνο Καβάφη και τον Φερνάντο Πεσσόα.Παράξενο πράγμα οι επιθυμία του μυαλού. Οι διάδρομοι της σκέψης. Ανεξιχνίαστα φαινόμενα και όμως τραγικά απτά. Η εξαιρετική ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, μας οδηγεί στους μυστικούς κήπους ενός παιχνιδιού, που παίζεται με φανερά χαρτιά: αυτό της ποίησης. Οι λέξεις είναι οι πρωταγωνιστές, η μυθοπλαστική σκιαγράφηση. Από πίσω τους, η αλήθεια των προσώπων και των προσωπείων τους. Ο νατουραλισμός της φαντασίας. Δυο μυθογράφοι που έπλασαν με τη σκέψη τους ξανά την Ιστορία. Η de facto αλήθεια του κατασκευαστικού ψέματος. Η προσποίηση της αληθινής τέχνης. Μια ταινία που η πλοκή της είναι το άχθος της ποίησης.

25 Μαρ 2009

Κική Δημουλά, «Άφετε τα παιδία ήσυχα»

Εθνική εορτή. Παρέλαση Μαρτίου.
Επέτειος βελτίωσης λιγάκι του καιρού.
Μπλε ποδίτσες άσπρα συννεφάκια φοράει
η αίθρια από μια σκοπιά ημέρα.
Σημαιοφόρα πράσινα φύλλα, σημειωτόν το έαρ.
Νικητήρια παιδάκια κρατούν
χάρτινες σημαιούλες κυματίζουν
υπερήφανες μάνες.

Κάθομαι στο άδειο παγκάκι με μιαν ηλιαχτίδα.
Παλιά μου συμμαθήτρια,
όμως αυτή πως τα κατάφερε
και μένει από τότε, όλο στην ίδια ωραία τάξη.

Ομοβροντίες σχολείων. Επέτειος νεότητος.
Τιμές σε ανδριάντα. Όρθιος ο πυρπολητής
στη μισή του βάρκα. Οικονομία στο μάρμαρο
σπατάλη ηρωισμού ή κόπηκε η έμπνευση στη μέση;
ποιος ξέρει, πολλές των εκδοχών οι ναυμαχίες.

Ευτυχώς, η λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ χαραγμένη
στο σώο ήμισυ της βάρκας
ευανάγνωστα επιπλέει και βυθίζει
τα εχθρικά τεράστια κύματα της ακινησίας.

Καθηγητής στεφανώνει το άγαλμα
κι εγώ το προεόρτιον μαθητή.

Υποκειμενικό και το ένδοξο.

Από την ποιητική συλλογή «Χαίρε ποτέ».

«Γράμματα στον Μακρυγιάννη και άλλα λαϊκά»

Τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου:
Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες
Χτυπώ την πόρτα του Θεού
Στην Ιθάκη
Είχες θάλασσες στα μάτια
Όσοι γυρίζουν τσακισμένοι
Μπορείς αν θέλεις
Τι τραγούδι να σου γράψω
Τα λαϊκά τραγούδια μου
Δειλινά στη Σπάρτη
Σε κάποιο μαγαζί
Αυτές οι ξένες αγκαλιές
Μου ’πες φεύγω μετανάστης


Ο δίσκος κυκλοφόρησε από τη «Lyra» το 1979, σε μουσική του Ηλία Ανδριόπουλου και ενορχήστρωση του Τάσου Καρακατσάνη. Τους στίχους έγραψαν ο Μάνος Ελευθερίου και ο Μιχάλης Μπουρμπούλης (4, 7, 8, 9, 10). Τραγουδούν ο Αντώνης Καλογιάννης και η Άλκηστις Πρωτοψάλτη.

Όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη μετρούσε τέσσερα χρόνια στο ελληνικό τραγούδι, από το 1975 που έκανε την πρώτη της εμφάνιση στη δισκογραφική «Τετραλογία» του Δήμου Μούτση.
Το ’76 συνάντησε τον Ηλία Ανδριόπουλο, την ίδια χρονιά συνεργάστηκε ξανά με τον Δήμο Μούτση στην «Εργατική Συμφωνία», το ’77 κυκλοφόρησαν από την «Columbia» τα «Απλά τραγούδια» -ο πρώτος προσωπικός της δίσκος- και το ’79 με τους «Μπαξέδες» η φωνή της έφτασε σ’ ολόκληρη την Ελλάδα.

Η πρώτη συνεργασία της Άλκηστης Πρωτοψάλτη με τον Ηλία Ανδριόπουλο έγινε το 1976 στον «Κύκλο Σεφέρη», μαζί με το Νίκο Ξυλούρη. Το 1984 Πρωτοψάλτη και Ανδριόπουλος συνεργάστηκαν ξανά για τους «Προσανατολισμούς» σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.

Πολλά από τα τραγούδια του κύκλου «Γράμματα στο Μακρυγιάννη και άλλα λαϊκά», η Άλκηστις Πρωτοψάλτη τα τραγούδησε -μαζί με τα «Λαϊκά Προάστια» και τους «Προσανατολισμούς»- το Σεπτέμβριο του 1994 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής και τη Χορωδία της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Πυλαρινού. Το cd «Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη σε έργα του Ηλία Ανδριόπουλου», με τη ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας, κυκλοφόρησε το 1996.

24 Μαρ 2009

άνοιξη…

Καίνε τα χείλη μου και η λύπη λάμπει
σταγόνα καθαρού νερού πάνω απ’ τα βάραθρα
τα σκοτεινά γεμάτα χόρτα μόνο η ψυχή
αναμμένη σαν παλιά εκκλησία
δείχνει ότι θα πεθάνουμε άνοιξη…

Ντίγκ-ντίγκ το χαμομήλι: κουράστηκα να ελπίζω
ντίγκ-ντίγκ το μολοχάνθι: βαρέθηκα ν’ ανησυχώ
ντίγκ-ντίγκ: τέτοιος ανέκαθεν
ο άνθρωπος
και να μην το γνωρίζω!


«Η νεροσταγόνα».
(Από τη «Μαρία Νεφέλη» του Οδυσσέα Ελύτη).

...όπως του Ευαγγελισμού

...Αυτή την «Ιερά Σύνοψη», του εκδοτικού οίκου «Αστήρ» (1972), την έχω στο γραφείο μου και μερικές φορές τη συμβουλεύομαι. Κι όταν έρχονται «επίσημες ημέρες», όπως του Ευαγγελισμού, ακολουθώ «τα αρχαία τα μονοπάτια»: πηγαίνω στη γειτονιά του Αγίου Ελισσαίου, όπου έψελνε ένας άλλος άγιος, ο Παπαδιαμάντης.
Και με τη «Σύνοψη» στα χέρια, νομίζω πως βλέπω τον μεγάλο Σκιαθίτη «μεταρσιωμένο εν τη εκπληρώσει των ιερών του καθηκόντων. Αίγλη απολύτου ευτυχίας φωτίζει την δασύτριχη μορφήν με την σγουράν μαύρην γενειάδα και την ομόχρωμον πλουσίαν κόμην» (Γερ. Βώκου «Αγρυπνία εις τον Άγιον Ελισσαίον»).
Ο Παπαδιαμάντης ψέλνει πάνω από το ιεροψαλτικό αναλόγιο, απόψε, σε ήχο τέταρτο, το Απολυτίκιο «Σήμερον της παγκοσμίου χαράς τα προοίμια, μετά χαρμοσύνης προεορτάσωμεν. Ιδού γαρ Γαβριήλ παραγίνεται, τη Παρθένω κομίζων τα ευαγγέλια, άμα και φόβω και θαύματι. Χαίρε, Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου». Και συνεχίζει με το Κοντάκιο «Επεφάνης σήμερον», πάλι σε ήχο τέταρτο: «Επελεύσει Πνεύματος του Παναγίου, του Πατρός τον σύνθρονον και ομοούσιον φωνή του αρχαγγέλου συνέλαβες, Θεοκυήτωρ...».
Τέτοιες ώρες σκέφτομαι τον Ιωσήφ, στη Ναζαρέτ. Και στο σπίτι, ανοίγω τα κιτάπια μου. Την ποιητική συλλογή «Ο άνθρωπος μόνος» (Κέδρος) του Γιάννη Βαρβέρη. Και διαβάζω το παρακάτω ποίημα που έχει τον τίτλο «Ιωσήφ»: «Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή·/ γιατί/ θα ΄ταν για μένα μια ήσυχη, άσημη ζωή/ αν έχτιζα σαν ξυλουργός/ μιαν οικογένεια του καιρού μου/ κάποτε να χαρούν οι κόποι μου/ παιδιά κι εγγόνια/ κι αυτά με τη σειρά τους/ την τίμια λήθη του θανάτου μου/ Όμως αλίμονο/ μνήμη κομπάρσου στο θείο θαύμα/ κοντά σε μια γυναίκα / που ποτέ της δεν/ ερήμην μου κι ερήμην της κατέληξα/ θύμα θολό, μάρτυς αμήχανος/ ανάμεσα στην ύψιστη τιμή/ και στη βαρύτερη ανδρική ταπείνωση».
Από τις «Ματιές» του Λευτέρη Παπαδόπουλου...

23 Μαρ 2009

Βασίλης Τσαμπρόπουλος, «The Promise»

Το cd Τhe Promise, είναι ο έκτος δίσκος του Βασίλη Tσαμπρόπουλου με την ECM, και, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του καλλιτέχνη, ο πιο προσωπικός του, μέχρι σήμερα.
Ο πολυτάλαντος έλληνας πιανίστας και συνθέτης Βασίλης Τσαμπρόπουλος έχει ήδη διανύσει μια μεγάλη τροχιά στη δισκογραφία της ECM, από την μετα-Bill Evans τζαζ με τον Arild Andersen, μέχρι την εξερεύνηση της μουσικής του Gurdjieff με την Anja Lechner.
Το πρώτο σόλο άλμπουμ του πιανίστα Akroasis, (ECM 1737, 2003) βασίστηκε στη βυζαντινή ελληνική μουσική παράδοση, ενώ οι συνθέσεις που ηχογραφήθηκαν σε συνεργασία με την γερμανή βιολοντσελίστα Anja Lechner και τον ιταλό περκασιονίστα UT Gandhi, το Melos, αποπνέουν το άρωμα της μουσικής παράδοσης της ανατολής ανανεωμένο όμως, από ένα ευρύτερο, παγκόσμιο μουσικό πλαίσιο.
Το Τhe Promise είναι έντεκα κομψές μινιατούρες, πρωτότυπες συνθέσεις του, με εξαίρεση το Τζιβάερι, σε μια εξαιρετικά εμπνευσμένη διασκευή.
Διαθέσιμo από σήμερα στα δισκοπωλεία, στα βιβλιοπωλεία & στο ηλεκτρονικό κατάστημα της Μικρής Άρκτου.

Δανάη Παναγιωτοπούλου, «Homo logotypus»

Κυκλοφόρησε!

Μια εκτενή αναφορά στο συγκεκριμένο cd, θα βρείτε στο εξαιρετικό blog για το ελληνικό τραγούδι «Το άρωμα του τραγουδιού» (http://toaromatoutragoudiou.blogspot.com/)

«...της άνοιξης κλωνάρι μου»

Στο cd παίζει το τραγούδι «Αστέρι μου φεγγάρι μου» (του Μίκη Θεοδωράκη, από τη «Φαίδρα», με στίχους του αδερφού του Γιάννη)…
Το ακούω από τη φωνή της Άλκηστης Πρωτοψάλτη «Σαν ηφαίστειο που ξυπνά» ο δίσκος… Και η φωνή της και το αίσθημα και… η επιθυμία: «Αστέρι μου φεγγάρι μου της άνοιξης κλωνάρι μου κοντά σου θα 'ρθω πάλι. Κοντά σου θα ’ρθω μιαν αυγή για να σου πάρω ένα φιλί και να με πάρεις πάλι…».

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος για την «Ώρα της Γης»

Η περιβαλλοντική κρίσις, η οποία μαστίζει τον πλανήτην μας απ’ άκρου εις άκρον, αποτελεί εν εκ των σημαντικωτέρων προβλημάτων της ανθρωπότητος, μαζί με εκείνα της πτωχείας και της απουσίας της ειρήνης. Όπως όμως δύναται να διαπιστώση και ο πλέον δύσπιστος, η κλιματική αλλαγή αποτελεί αδιάψευστον απόδειξιν ότι η περιβαλλοντική κρίσις είναι το κατ’ εξοχήν οικουμενικόν και πανανθρώπινον πρόβλημα, καθώς επηρεάζει κάθε γωνίαν της γης και, βεβαίως, κάθε άνθρωπον, πτωχόν ή πλούσιον, νέον ή ηλικιώμενον. Η συλλογική δράσις διά την αποτροπήν της κλιματικής αλλαγής, της οποίας αι επιπτώσεις θα αποβούν, κατά τας εκτιμήσεις των επιστημόνων, καταστροφικαί δια τα οικοσυστήματα, τους φυσικούς πόρους και τας ανθρωπίνας κοινότητας, αποτελεί κορυφαίαν εκδήλωσιν αλληλεγγύης και ενότητος, ενώπιον μιας καταστροφής.
Οφείλομεν δε πάντες να ενθυμούμεθα ότι ημείς φέρομεν την ευθύνην δια την πρόκλησιν της οικολογικής κρίσεως, τόσον συλλογικώς, ως ανθρώπινον γένος, όσον και προσωπικώς, ο καθείς από ημάς. Ήγγικε λοιπόν η ώρα να ξεφύγουμε από την πορείαν της αυτοκαταστροφής. Ήγγικεν η Ώρα της Γης!Καλούμεν τους πάντας, ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικότητος, να συμμετάσχουν εις την «Ώραν της Γης», πρωτοβουλίαν της διεθνούς περιβαλλοντικής οργανώσεως WWF, η οποία έχει εξελιχθή πλέον εις παγκόσμιον συλλογικήν δράσιν δια την προστασίαν του ενός και μόνου πλανήτου μας. Εις τας 28 Μαρτίου λοιπόν ας σβύσωμεν όλοι τα φώτα τών οικιών, γραφείων, εργοστασίων, υπηρεσιών και άλλων κτηρίων δια μίαν ώραν, από 8.30 έως 9.30 εσπερινήν, δηλούντες τοιουτοτρόπως την προσωπικήν μας δέσμευσιν εις τον καλόν αγώνα δια την προστασίαν του περιβάλλοντος και την αποτροπήν της κλιματικής αλλαγής.

21 Μαρ 2009

«όπως θα μπαίνει η άνοιξη»...

Τους στίχους στην «Άνοιξη» συνυπογράφουν ο Σταμάτης Κραουνάκης (το ρεφρέν) με τη Λίνα Νικολακοπούλου
«Το καράβι λεγόταν Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ… Ο δίσκος έγινε από ένα παράπονο…»

Την ώρα που κοιμάσαι τ’ απογεύματα
θα σηκωθώ να φύγω πριν ξυπνήσεις
την ώρα
που θα μπαίνουν στο ραδιόφωνο
του Ερυθρού Σταυρού οι αναζητήσεις.

Κι όσο κι αν πονώ
όπως θα μπαίνει η άνοιξη
εγώ δεν θα γυρίσω να κοιτάξω
κι έτσι ξαφνικά
όπως θα μπαίνει η άνοιξη
μια και καλή θα σε ξεγράψω.

Την ώρα
που κοιμάσαι τ’ απογεύματα
μ’ αρέσει που θα βγω με τ’ άρωμά σου
την ώρα
που θα παίζει στο διάδρομο
του δειλινού το φως με τα κλειδιά σου.

Για την «Άνοιξη» έγραψαν ο Σταμάτης Κραουνάκης με τη Λίνα Νικολακοπούλου και τραγούδησε η Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο δίσκο της «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ».
Κυκλοφόρησε το Σεπτέμβρη του 1985 και έχει πάρει, πια, το δρόμο του, εξακολουθώντας να δικαιώνει τη δυναμική του τίτλου του και να διατηρεί την αξία του περιεχομένου του, όσο κι αν οι εποχές άλλαξαν, όσο κι αν οι δημιουργοί του άλλαξαν κι αυτοί...
Όσο για την «Άνοιξη», εξακολουθεί να έχει τους πιστούς της, αυτούς που θα ορκιστούν, για άλλη μια φορά, πως…
«…κι έτσι ξαφνικά
όπως θα μπαίνει η άνοιξη
μια και καλή θα σε ξεγράψω»
...

21 Μαρτίου (2)

Παγκόσμια μέρα της ποίησης σήμερα...
Την αφιερώνω «στους ποιητές άδοξοι που 'ναι...»

21 Μαρτίου (1)

Καλή άνοιξη...

19 Μαρ 2009

«Χαιρετισμοί»


Το Σεπτέμβριο του 1982, κυκλοφόρησαν οι δισκογραφικοί «Χαιρετισμοί». Δέκα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, σε στίχους του αδερφού του Γιάννη Θεοδωράκη και της Αγγελικής Ελευθερίου (αδερφής του Μάνου Ελευθερίου), που ερμήνευσε η Δήμητρα Γαλάνη:

1. «Νύχτα μαγικιά*»
2. «Κάνε κουράγιο»
3.
«Η αγάπη ζει με τ’ όνειρο»
4.
«Ξανά τα λόγια θα στεγνώσω»
5.
«Τα μονοπάτια της φωνής σου»
6.
«Πίσω από τα μάτια μου έζησα»
7. «Καράβι στον ουρανό»
8. «Μη με προδώσεις»
9. «Χωρίσαμε»
10. «Χαίρε**»

Οι «Χαιρετισμοί» ήταν η πρώτη και η τελευταία, εκ των πραγμάτων, δισκογραφική συνάντηση της Δήμητρας Γαλάνη με το Μίκη Θεοδωράκη. Κυρίως, από δική της επιλογή, αφού η σχέση της ερμηνεύτριας με το συνθέτη έμεινε -όλα αυτά τα χρόνια- σε επιφανειακό επίπεδο, χωρίς, πάντως, να έχει καταγραφεί κάποιος συγκεκριμένος λόγος που να εμποδίζει μια ουσιαστικότερη προσέγγιση και μια συχνότερη συνεργασία τους.
Ακόμα και στους πολλούς live δίσκους της, η Δήμητρα Γαλάνη απέφυγε να συμπεριλάβει τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, είτε από τα λυρικά του ή είτε από τα λαϊκά του, με ελαχιστότατες, μόνο, εξαιρέσεις, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού...
Στο δίσκο συμμετέχει η χορωδία της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. Το εξώφυλλο είναι έργο του Γιάννη Τσαρούχη.

*Το γνωστότερο τραγούδι, από τον κύκλο των «Χαιρετισμών», με πολλές επανεκτελέσεις, έκτοτε
**Στίχοι: Μ. Θεοδωράκη

Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στα «Νέα»

Έξι χρόνια μετά το «Οι περιπέτειες ενός προσκυνητή», ο 39χρονος (πλέον) Αλκίνοος Ιωαννίδης καταθέτει το απόσταγμα μιας διαδρομής που είναι εμφανές ότι τον έχει αλλάξει: η «Νεροποντή» του με 15 νέα κομμάτια (σε δικούς του στίχους και μουσική) αφήνεται ελεύθερη να συνδέσει τη λόγια μουσική με παραδοσιακά μοτίβα, το χατζιδακικό ύφος με το ροκ, τη σύνθετη (έντεχνη) φόρμα με την απλή απαγγελία, τη μουσική των στίχων με τη μουσική. Δίσκος εκτός... δισκογραφικής μόδας. Στην πρώτη ακρόαση παίρνεις απλώς μια μυρωδιά...
Όλα δείχνουν ότι στα χρόνια που μεσολάβησαν από τον «Προσκυνητή» του, ο χρόνος έγραφε υπέρ του... «Σίγουρα συνέβησαν πολλά μέσα σ΄ αυτά τα έξι χρόνια», λέει. «Κατ΄ αρχήν απέκτησα δύο παιδιά».
Ο έφηβος με την αλογοουρά ζει σήμερα εντός σχεδίου πόλεως, έχει οικιακό στούντιο (όπου πειραματίζεται και γράφει μουσική) και μαζί με την τετραμελή οικογένεια του (δύο μικρές κόρες δυόμισι ετών και πεντέμισι μηνών) απολαμβάνει τις χαρές μια δεμένης οικογενειακής ζωής. Μιας οικογενειακής ζωής μετά... μουσικής. «Δεν έχω την αίσθηση ότι έχω λείψει πολύ απ΄ τον χώρο», λέει. «Ταξίδεψα πολύ, μελέτησα πολύ, ασχολήθηκα πολύ με την ορχηστική μουσική». Δύο χρόνια δούλεψε τη «Νεροποντή του», δύο χρόνια και κάτι- σχεδόν όσο είναι και η ηλικία της μεγάλης του κόρης.
Σε περίοδο «πλήρους ζωής» μπορείς και γράφεις; Δεν προτιμάς να ζήσεις;
Η αλήθεια είναι ότι γράφω πάντα, όταν η ζωή απουσιάζει. Γράφω όταν δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός απ΄ αυτό.

Άρα και σε πολύ γεμάτες περιόδους, υπάρχει ένα κομμάτι μας που μένει ανικανοποίητο;
Μα δεν πιστεύω ότι η έμπνευση έρχεται μέσα στον μεγάλο πόνο ή στη μεγάλη χαρά. Σε περιόδους μεγάλου πόνου, δεν μπόρεσα ποτέ να γράψω τίποτα. Μάλλον η χαρά και ο πόνος σου δίνουν τροφή για αργότερα.

Πάντα ήσουν συνδεδεμένος με μια εφηβεία... Αλλά πλησιάζεις τα 40...
Είναι η φάτσα μου έτσι. Δεν βοηθάει να με πάρουν στα σοβαρά.

Σε ενοχλεί που κάποτε θα δεις το μαλλί σου να ασπρίζει;
Όχι βέβαια. Καλό είναι να φαίνεται ο χρόνος πάνω μας... Αλλιώς θα μας καταλάβαινε απότομα και θα ήταν μια φρίκη... Τώρα όλα έρχονται σιγά σιγά μέσα από μια φιλική αναγνώριση. Βλέπω τεράστια ομορφιά στους μεγάλους ανθρώπους- μουσικούς μεγάλης ηλικίας που έρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου και είναι συγκλονιστικοί και εξαιρετικά ερωτικοί. Και τους συναδέλφους μου βλέπω να μεγαλώνουν, μας βλέπω μέσα στα πούλμαν να γυρίζουμε την Ελλάδα κι αισθάνομαι σαν σε σχολική εκδρομή.

Στίχος (από το τραγούδι «Πατρίδα»): «... εδώ στην άσχημη πόλη που απ΄ την ανάγκη κρατιέται/ένας λαός ρημαγμένος μετάλλια ντόπας ζητάει...»
Δεν καταγγέλλω. Μια πραγματικότητα καταγράφω. Δεν πιστεύω να διαφωνεί κανείς... Γι΄ αυτό υπήρξε κι αυτό το ξέσπασμα (τον Δεκέμβρη). Έχουμε ένα κράτος που μας δολοφονεί καθημερινά με χίλιους τρόπους. Που δεν μας εξασφαλίζει τα αυτονόητα δικαιώματά μας. Όλη αυτή η οργή εκφράστηκε όπως εκφράστηκε- πώς θα μπορούσε να εκφραστεί αλλιώς; Ας μας κάνουν μια πρόταση...

ΙΝFΟ
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης θα είναι από την Παρασκευή στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο (Λ. Συγγρού 143, τηλ. 210-9316.104). Μαζί του οι Σταύρος Λάντσιας, Γιώργος Καλούδης και Μιχάλης Καπηλίδης.

Ουσία, όχι στυλ: σε κάθε νέα μου δουλειά, με απασχολεί να υπάρχει μια ενιαία κλωστή που να συνδέει τα πράγματα κι ας φαίνονται σε πρώτη φάση εντελώς αλλοπρόσαλλα μεταξύ τους. Δεν με ενδιαφέρει το στυλ. Με ενδιαφέρει η ουσία. Γιατί κι εγώ κάπως έτσι ακούω μουσική. Από τη μία μπορεί να ακούω Σνίτκε και από την άλλη Red Ηot Chili Ρeppers. Και καπάκι Ψαραντώνη.

Εμφανίσεις: έπειτα από δύο χρόνια στούντιο νιώθω ότι έρχεται η στιγμή να ζήσω το όλο πράγμα. Πολύ λυτρωτικό.

Φασαρία: διέκοψα το πρώτο τραγούδι και είπα όσοι θέλουν να φύγουν, ότι αναλαμβάνω εγώ να τους επιστραφούν τα χρήματά τους. Κι εγώ ντρέπομαι πολύ να τα λέω αυτά, αλλά δεν γίνεται διαφορετικά. Όχι γιατί αισθάνομαι ότι κάνω τη μεγάλη τέχνη, αλλά γιατί ό,τι και να κάνει εκείνη τη στιγμή κανείς, είτε μικρό είτε μεγάλο, χρειάζεται λίγη συγκέντρωση.

Tα γεγονότα του Δεκεμβρίου: μια συσσωρευμένη οργή που βγήκε αυθόρμητα και χωρίς να κατευθύνεται από κόμματα. Το είδα με μεγάλη χαρά. Είναι μια αισιόδοξη στιγμή, μια στιγμή που θα περάσει και στη μνήμη της νεώτερης γενιάς.

Ίντερνετ: δεν είμαι και πολύ επικοινωνιακός. Και με τους φίλους μου δεν τηλεφωνιέμαι πολύ τακτικά...

18 Μαρ 2009

Σαν σήμερα...

Οδυσσέας Ελύτης...
1911 - 18 Μαρτίου 1996...

«Παραμύθι χωρίς όνομα»


Χρονολογία έκδοσης: 1965

Τα τραγούδια του δίσκου:
1. Κι ήταν που λέτε μια φορά
2.
Χορός
3. Ναύτη, γέρο ναύτη
4. Στην ποταμιά σωπαίνει το κανόνι
5. Τραγούδι της σημαίας
6. Ο Έκτορας και η Ανδρομάχη
7. Ο σιδεράς
8. Ρίχνω την καρδιά μου στο πηγάδι

Περιεχόμενο:
Γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις
στο εξώφυλλο του δίσκου:
«Το 1957 για να κερδίσω οχτώ χιλιάδες δραχμές, έγραψα εννιά τραγούδια για ένα θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που είχε τον τίτλο ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ. Πήρα τις τέσσερις χιλιάδες μα τις υπόλοιπες, όσες φορές κι αν πήγα δεν τις έλαβα ποτέ, μια και το θέατρο δεν έβγαλε ούτε τα έξοδά του εκείνη τη χρονιά. Κι έτσι αποφάσισα να τις ξεχάσω και τις ξέχασα. Όμως μαζί ξέχασα και το έργο και την παράσταση και τα τραγούδια που ’χα γράψει. Θυμάμαι πως η μουσική παιζότανε στο θέατρο από μια κιθάρα, ένα σαντούρι και πως τραγουδούσε ο φίλος μου Θύμιος Μιχαλόπουλος… Θυμάμαι ακόμη πως ήταν να παίξει κιθάρα ο Μηλιαρέσης, που όμως τη τελευταία στιγμή εμποδίστηκε κι έστειλε ένα μαθητή του. Αυτός, που λέτε, ο μαθητής του Μηλιαρέση , ήταν ο Λάκης ο Παππάς που αργότερα συντήρησε στη μνήμη του τις μελωδίες αυτές μ’ όλες τις λεπτομέρειες, μια και τις κάτεχε καλά… Στο μεταξύ ο Παππάς με τη θαμπή κι αισθαντική φωνή του κέρδιζε το ψωμί του τραγουδώντας σε μικρά ταβερνάκια τις μελωδίες του ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ… Γι’ αυτό ενδιαφέρθηκα να συναντήσω τον Παππά, μ’ όλο που και το πρόσωπό του δεν το θυμόμουνα καλά καλά. Κι ένα χειμωνιάτικο απόγεμα μες στο Γενάρη του ’62 τον προσκαλώ και μου ηχογραφεί πρόχειρα όλο τον κύκλο αυτών των τραγουδιών… Ίσαμε εκείνη τη στιγμή ποτέ μου δεν τον είχα ακούσει. Απίθανη φωνή μες στη θαμπάδα της, ζεστή κι ευαίσθητη σαν ακριβό έγχορδο, εκφραστική και τραγική μαζί... Το ’63 θέλησα να ολοκληρώσω αυτό τον κύκλο κι άρχισα να ενορχηστρώνω και να ηχογραφώ πρώτα το μέρος της ορχήστρας. Μα φάνηκε πως ούτε ο Παππάς ούτε κι εγώ ήμασταν ώριμοι για να υπογράψουμε τελειωτικά την ιστορία του ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ. Ίσαμε που ’ρθε ο Οκτώβρης του ’65… Η ιστορία τέλειωσε καλά. Μόνο το ΠΑΡΑΜΥΘΙ έμεινε οριστικά ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ».

Όλα άρχισαν όταν ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και η Μαρία Αλκαίου ζήτησαν από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη να διασκευάσει θεατρικά το «Παραμύθι χωρίς όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα. Ο Καμπανέλλης προχώρησε σε μια ελεύθερη διασκευή του έργου συνδέοντας με τραγούδια τις διάφορες σκηνές του. Η παράσταση δεν είχε απήχηση, οι κριτικές τη χτύπησαν ανελέητα και κατέβηκε γρήγορα λόγω ελλείψεως θεατών.
Η ιστορία του «Παραμυθιού» ολοκληρώθηκε το 1965 με την ηχογράφηση των τραγουδιών και την κυκλοφορία τους σε δίσκο μαζί με τα τραγούδια από το «Ματωμένο Γάμο». Το καλοκαίρι του 1962, στην «Οδό Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, ο Λάκης Παππάς τραγούδησε δύο τραγούδια του συνθέτη, σε στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που είχαν γραφτεί για το «Παραμύθι». Ήταν ο «Κυρ - Μιχάλης» και η «Μανούλα μου», που αυτονομήθηκαν από τον αρχικό τους προορισμό και εντάχθηκαν στη δισκογραφική έκδοση της «Οδού Ονείρων».

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης αναφέρει σχετικά:
«Δεν είχα ποτέ σκεφτεί να γράψω στίχους για τραγούδια. Όταν έγραφα το Παραμύθι χωρίς όνομα σκεπτόμουν να ζητήσω από τον Νίκο Γκάτσο να γράψει τα τραγούδια με τα οποία θα συνδέονταν οι πολλές εικόνες που είχε το έργο. Ο Γκάτσος, όμως, τελικά, παρ’ όλο που του άρεσε το Παραμύθι, δυσκολευόταν να λειτουργήσει ένθετα σ’ ένα κείμενο που δεν ήταν δικό του. Ζήτησα το ίδιο απ’ τον Βαγγέλη Γκούφα, αλλά και πάλι πήρα την ίδια απάντηση. Έτσι υποχρεώθηκα να προσπαθήσω να γράψω τους στίχους των τραγουδιών ο ίδιος. Το πρόβλημά μου ήταν το χάρισμα ότι τους στίχους θα μελοποιούσε ο Μάνος. Όχι απλώς δεν θα ’πρεπε να του δοθούν μέτριας καταλληλότητας στίχοι, αλλά θα ήταν και κρίμα απ’ το Θεό να σπαταληθεί η παρουσία του Χατζιδάκι, στην οποίο τόσο υπολόγιζε ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και όλοι οι συντελεστές της παράστασης.
Έγραψα τους στίχους και συναντήθηκα με τον Μάνο. Νομίζω πως εκείνη την ώρα με δούλεψε λίγο. Με άφησε να αναρωτιέμαι μέχρι την τελευταία στιγμή αν του πάνε ή όχι και μετά με κοίταξε και ξέσπασε σε δυνατά γέλια…».
Από τις «Ανοιχτές Επιστολές στον Μάνο Χατζιδάκι», εκδόσεις «Μπάστας - Πλέσσας», 1996.

17 Μαρ 2009

Αλκίνοος Ιωαννίδης, «Νεροποντή»

Κυκλοφορεί!

Χρόνια μας πολλά…

17 Μαρτίου σήμερα…
Αλεξίου οσίου, του «ανθρώπου του Θεού»…

Χρόνια μας πολλά…

14 Μαρ 2009

13 Μαρ 2009

«Οι μπαλάντες της οδού Αθηνάς»


«Οι μπαλάντες της οδού Αθηνάς» είναι μια μουσική τελετουργία για τέσσερις φωνές πάνω στην Καταγωγή, τον Έρωτα, την Βία και τον Θάνατο.

Τα τραγούδια και οι τραγουδιστές του δίσκου:
1. Είμαι της Αγαύης γιος (Βασίλης Λέκκας) 2. Το μυστήριο της 4ης πρωινής (Ηλίας Λιούγκος) 3. Τρεις δολοφόνοι (Νένα Βενετσάνου) 4. Αρχαία βία προγονική (Έλλη Πασπαλά - Ηλίας Λιούγκος) 5. Ένα αερόστατο με αίμα (Ηλίας Λιούγκος) 6. Νυχτερινά αγάλματα (Νένα Βενετσάνου και οι 3 τραγουδιστές) 7. Ερωτική άσκηση για δύο (Έλλη Πασπαλά - Βασίλης Λέκκας) 8. Ερωτική άσκηση για τέσσερις (Οι 4 τραγουδιστές) 9. Η Μαριάνθη των ανέμων (Νένα Βενετσάνου) 10. Το αίμα που παγώνει (Ηλίας Λιούγκος) 11. Δυο παιδιά μέσ’ στη βροχή (Έλλη Πασπαλά) 12. Η πόρτα του παράδεισου (Έλλη Πασπαλά - Βασίλης Λέκκας - Νένα Βενετσάνου 13. Ο πωλητής ιδανικών στιγμών (Βασίλης Λέκκας) 14. Η μεταμόρφωση (οι 4 τραγουδιστές) 15. Στη μνήμη μιας παλιάς φωτογραφίας (Νένα Βενετσάνου) 16. Ντόμινε (Ηλίας Λιούγκος).

«Οι Μπαλάντες της οδού Αθηνάς» κυκλοφόρησαν το 1983 σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, στίχους του συνθέτη (1, 3, 7, 8, 9, 11, 14), του Άρη Δαβαράκη (6, 10, 13, 15) και της Αγαθής Δημητρούκα (2, 4, 12, 16). Το πέμπτο τραγούδι συνυπογράφουν στιχουργικά ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Άρη Δαβαράκη.
Τραγουδούν η Νένα Βενετσάνου, ο Βασίλης Λέκκας, ο Ηλίας Λιούγκος και η Έλλη Πασπαλά. Το εξώφυλλο ζωγράφισε ειδικά ο Γιάννης Μόραλης.

«Έγραφα το ’81: Η οδός Αθηνάς είναι η καρδιά της Αθήνας. Και η Αθήνα είναι η καρδιά του έθνους. Γι’ αυτό και ό, τι υμνεί την Αθηνάς είναι εθνικό κι ελληνικό μαζί. Κι έτσι όπως έχει τ’ όνομα Θεάς η οδός αυτή και στην κορφή της την βλογάει ο Παρθενώνας, κανείς δεν της αμφισβητεί την εθνική αξία σ’ ολόκληρη τη χώρα.
Ο δρόμος, η Αθηνάς, έχει πολλά οινομαγειρεία και πιο πολλά πορνεία, κινηματογράφους για κατ’ ιδίαν ερωτικήν απόλαυση, ξενοδοχεία σκοτεινά για άμεση ερωτική περίθαλψη - κάτι σαν πρώτων Βοηθειών, να πούμε, ερωτικών - χιλιάδες καφενεία για ημερήσια χαύνωση, το Δημαρχείο κι ένα γραφείο κηδειών αλλοτινών καιρών. Στον δρόμο αυτόν κυκλοφορούν εργατικοί, μικρέμποροι, αλήτες, πόρνες, τραβεστί, δημοσιογράφοι, επαρχιώτες μαστρωποί και χίλιοι δολοφόνοι. Αυτό περίπου είναι το σκηνικό. Οι Μπαλάντες είναι…
Τώρα το ’83, συνεχίζω: Οι Μπαλάντες αυτές είναι κάτι πέρα απ’ το σκηνικό που μίλησα πιο πάνω, κάτι το διαφορετικό. Θα ‘λεγα είναι μια ποιητική σπουδή πάνω στη βία και στην σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής, όπως το είπε ο Λόρκα μέσ’ απ’ τα ελληνικά του Νικολάου Γκάτσου.
Είναι ένας μαίανδρος μελωδικός ευφάνταστων ερωτικών συμπλεγμάτων. Είναι κρυφές αυτοαναλύσεις, εξομολογήσεις και περιδιαβάσεις στον κληρονομημένο αθέατο χώρο της ψυχής μας. Είναι μια μουσική καταγραφή των περιθωριακών μας παρορμήσεων. Τέλος, είναι μια τελετουργική προσπάθεια να φανερωθούν οι σκοτεινές δυνάμεις που μας κυβερνούνε μέσα μας και μας ωθούν, μας οδηγούν αδίστακτα προς την πανάρχαια και τελειωτική μας διαδρομή.
Το έργο αυτό το πρωτοσκέφτηκα αφού ολοκλήρωσα την ηχογράφηση του Μεγάλου Ερωτικού, κάπου το ’72. Ηχογράφησα μάλιστα και πέντε κομμάτια με τίτλους αυτοσχέδιους, δίχως να ξέρω πώς και προς τα πού να πορευτώ. Γι’ αυτό και το σταμάτησα.
Τα χρόνια που ακολούθησαν το είχα στη σκέψη μου χωρίς να το δουλεύω κι ονειρευόμουν την οριστική μορφή του. Το 1981, άρχισα να το ξαναδουλεύω, ενώ συγχρόνως το έπαιζα στις συναυλίες μου, βοηθώντας έτσι τον εαυτό μου να το αποσαφηνίσει. Τέλος, πριν μόλις δυο μήνες ξεκαθάρισα τον στόχο μου και την τελειωτική φυσιογνωμία του έργου.
Τις Μπαλάντες αυτές, τις χαρίζω στην μνήμη της μητέρας μου, μια και μου κληρονόμησε όλους τους γρίφους που από παιδί μ’ απασχολούν και μέχρι σήμερα κάνω προσπάθειες να τους λύσω. Χωρίς τους γρίφους της, δεν θα ‘μουν ποιητής»
.

(Μάνος Χατζιδάκις, Νοέμβριος 1983).

«ένα παιχνίδι»

Ο δίσκος «ένα παιχνίδι» κυκλοφόρησε από την «Fm Records» το 1998 και σ’ αυτόν η Πόπη Αστεριάδη τραγούδησε τραγούδια του Κωνσταντίνου Βήτα.

Τα μέρη του δίσκου:
νέο βάδισμα
μικρή ζω
ένα παιχνίδι
τα φιλιά
η μόνη αλήθεια
τ’ αστέρια τη νύχτα
ταξίδι στη γη
(από το «Βιταμίνα τεκ» των στέρεο νόβα)
το τραγούδι της Μαρίας
μεταβίβαση
ποιος καρδιά μου ξέρει
χάθηκες
ταξίδι στη γη
(mix ‘98)

«το τραγούδι της Μαρίας», είναι από τη θεατρική παράσταση τα Βαρβάρας Μαυρομάτη «ηχώ στο χάος».
«ποιος καρδιά μου ξέρει», είναι από το φιλμ του παντελή Παγουλάτου «Ιωάννα σ’ αγαπώ».

Ο Κωνσταντίνος Βήτα γράφει στο εσώφυλλο του δίσκου για τη συνεργασία του με την Πόπη Αστεριάδη:
«Η Πόπη στάθηκε η αφορμή να ξαναπιάσω την κιθάρα μου. Τα εννέα αυτά κομμάτια ήταν κάτι που της είχα υποσχεθεί, από τη συνεργασία μας στο ταξίδι στη γη. Τώρα που όλα έχουν τελειώσει και τα ακούω έστω και με τα μικρά τους λάθη, ξέρω ότι σαν κύκλος τραγουδιών καθρεφτίζει ένα κομμάτι της ψυχής μου. Εύχομαι ειλικρινά να στάθηκα αντάξιος δίπλα της. Τα κομμάτια αυτά είναι το ημερολόγιο της φιλίας μας».

12 Μαρ 2009

«Παιχνίδι αιχμηρό», Παρουσίαση...

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009, ώρα 7.30 μ.μ. στο Καμπέρειο Ιωαννίνων, η παρουσίαση της ποιητικής συλλογής της Νόνης Σταματέλου «Παιχνίδι αιχμηρό».
Το βιβλίο παρουσιάζουν οι:
Ιωάννης Περυσινάκης, καθηγητής αρχ. ελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων,
Βούλα Σκαμνέλου, σχολ. σύμβουλος,
Μαρία Γιαννίκου, φιλόλογος.

Απαγγέλλουν: Μαρία Καστάνοβα, Νόνη Σταματέλου.
Στο πιάνο: Γεωργία Τέντα.

Δεύτεροι «Χαιρετισμοί»…

Δεύτεροι «Χαιρετισμοί»… Στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους»)… Κατ’ έθιμον… Παλαιό… Απόγευμα Παρασκευής… «Φως ιλαρόν»«Φωνές αισίαιας»… Ψυχές και σώματα… Που περιμένουν την Άνοιξη… Μαζί με την Ανάσταση…
Μπαίνει στην εκκλησία, προτού να έρθουν οι άλλοι πιστοί… Μισοσκόταδο… Του αρέσουν οι άδειες από κόσμο εκκλησίες, δεν ξέρει γιατί, δεν επιθυμεί να ξέρει, μάλλον…
Η εικόνα της Παναγίας ακουμπισμένη, «ξαπλωμένη» θαρρείς, στο προσκυνητάρι, με το κατάλευκο σεντόνι ριγμένο πάνω του… Την ασπάζεται ερωτικά… Αφήνει στο πάνω μέρος της εικόνας δύο λευκά τριαντάφυλλα... Τα υπόλοιπα, τα απέθεσε λίγο πριν, στα μνήματα των προσφιλών κεκοιμημένων…
Πιάνει μιαν άκρη, πίσω από το δεξιό κίονα… Περιμένει… Τι; Κοιτάζει το ασημένιο καντήλι της Παναγίας στο τέμπλο… Μισόσβηστο… Θέλει λάδι… Ψάχνει… Το μπουκάλι ξεχασμένο κάτω απ’ την εικόνα… Γεμίζει την κούπα του καντηλιού και επιστρέφει, ξανά, στη θέση του… Με αίσθημα ενοχής, σαν μικρό παιδί, που λες κι έκανε αταξία… Δεν τον είδε κανείς…
Στον εξοχικό ναό μπαίνουν οι πρώτοι πιστοί... Τρεις γυναίκες μεσήλικες, χωλή η μία κι ένας νεαρός με φωτεινό πρόσωπο και με μαλλιά μακριά, που στέκεται μπροστά του… Ο παπάς, με φόρα, ανοίγει την πόρτα του ιερού, φορά επιτραχήλιο… «Ευλογητός»... «Χαίρε»... «Αλληλούια»...
Θα επιστρέψει με τα πόδια...

Βικτωρία Ταγκούλη, «(α)»

Τη Βικτωρία Ταγκούλη την είδα και την άκουσα για πρώτη φορά στο θέατρο «Χώρα», όταν ο Σταμάτης Κραουνάκης με τη «Σπείρα - Σπείρα» παρουσίαζε την παράσταση «Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο», ένα «θέαμα τραγουδιών με υπόθεση». Ο Κραουνάκης τη σύστηνε ως εξής: «Η βελούδινη Βικτωρία είναι λυρική τραγουδίστρια και καθηγήτρια φωνητικής». Ξεχώριζε!
Από τότε πέρασαν δέκα χρόνια, το πείραμα του Κραουνάκη με τους νέους καλλιτέχνες πέτυχε, η «Σπείρα» στάθηκε για τα καλά στα πόδια της, απέκτησε φανατικούς θαυμαστές και έπεισε ακόμα και τους πιο δύσπιστους ότι αποτελεί, πια, μια υπολογίσιμη ομάδα στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού. Κι όλα αυτά, μετά από σκληρή δουλειά και επίπονη μαθητεία δίπλα στο μέγα Κραουνάκη. Δύο από τα παιδιά της «Σπείρας», δύο από τα «παιδιά» του Κραουνάκη, συναντιούνται τώρα σ’ ένα cd με τον τίτλο «(α)», στο οποίο η Βικτωρία Ταγκούλη ερμηνεύει έντεκα τραγούδια του Χρήστου Θεοδώρου.
Ακούγοντας τα τραγούδια ένα προς ένα δημιουργήθηκε στην ψυχή μου ένα σπάνιο αίσθημα ευφορίας και κάθαρσης. Ένα αίσθημα πληρότητας. Από το «(α)» δεν πετάς τίποτα. Από το πρώτο –a capella- τραγούδι μέχρι το τελευταίο, όλα έχουν λόγο ύπαρξης. Και θα συμφωνήσω απόλυτα με αυτό που αναφέρεται παραπάνω, στο δελτίο τύπου, ότι το συγκεκριμένο άλμπουμ δεν πρέπει να λείπει από τη δισκοθήκη σας!
Στο υλικό υπάρχουν ακόμα «Τα γιασεμιά», που τα πρωτακούσαμε το 2005 στην έκδοση την αφιερωμένη στον Κωστή Παλαμά «Δεν ξέρω παρά να τραγουδώ», το ποίημα του Λαπαθιώτη «Κι έπινα μέσα απ’ τα χείλια σου» και «Ο μπάρμπας μου ο Παναγής» σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου σε μια νέα μελοποίηση.
Η Βικτωρία Ταγκούλη με την πρώτη της προσωπική παρουσία στη δισκογραφία κατατάσσεται ανεπιφύλακτα στις μεγάλες λυρικές μας ερμηνεύτριες και ο Χρήστος Θεοδώρου δείχνει ότι και σπουδαίο συνθετικό ταλέντο διαθέτει και καλλιτεχνικό αισθητήριο. Τους εύχομαι, από καρδιάς, καλό δρόμο…
Μπράβο τους!

11 Μαρ 2009

Η Σοφία Βέμπο


Η Σοφία Βέμπο έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 11 Μαρτίου του 1978. Ήταν η τραγουδίστρια της νίκης του έρωτα. Μέγιστη φωνή! Με αίσθημα. Με ήθος. Με ψυχή…
«Είχε εκτόπισμα φοβερό», λέει η Δήμητρα Γαλάνη. Και συνεχίζει: «Μεγάλη προσωπικότητα, για μένα είναι από τις εξαιρετικές τραγουδίστριες σε παγκόσμια κλίμακα. Η ερμηνεία της είναι κάτι συγκλονιστικό».

10 Μαρ 2009

Στέλλα Γαδέδη: «Πάντως ήταν νύχτα» - «Λα πουπέ»

Εδώ έχουμε να κάνουμε με τις μουσικές και τα τραγούδια της εξαιρετικής φλαουτίστας και ενδιαφέρουσας συνθέτριας Στέλλας Γαδέδη για δύο παραστάσεις: «Πάντως ήταν νύχτα» και «Λα πουπέ». Με ένα υλικό γραμμένο κατά παραγγελία, για συγκεκριμένο σκοπό δηλαδή, που τώρα δοκιμάζει την τύχη του και στη δισκογραφία.
Στο «Πάντως ήταν νύχτα», η Στέλλα Γαδέδη συνθέτει μια μουσική ατμόσφαιρα, χωρίς στεγανά στο ύφος, βασισμένη στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Δύο οργανικά κομμάτια και τρία τραγούδια ερμηνευμένα από τη Σαβίνα Γιαννάτου, την Αντιγόνη Μπούνα (ακούστε πως αποδίδει το λαϊκού ηχοχρώματος τραγούδι «Πλάθοντας άνθη») και τη Στέλλα Γαδέδη, που σε κάνουν να τα προσέξεις και να αφεθείς στον κόσμο τους…
Η ενότητα με τα τραγούδια για το θεατρικό έργο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Λα πουπέ» με την Άννα Κοκκίνου αρχίζει με την Ανδριάνα Μπάμπαλη, που μαζί με την Ευσταθία και τη Δώρα Πετρίδη «σηκώνουν» το ερμηνευτικό βάρος των τεσσάρων τραγουδιών της παράστασης. Ωραίες οι ερμηνείες των κοριτσιών στα συγκεκριμένα κομμάτια, που λειτουργούν άνετα και ως μεμονωμένα τραγούδια, αποδεσμευμένα από τη θεατρική τους αναφορά.
Η συνθετική γραφή της Στέλλας Γαδέδη ξεδιπλώνεται μελωδικά σε όλο το υλικό του άλμπουμ, καλύπτοντας διαφορετικές μουσικές περιοχές. Στα τραγούδια της θα βρείτε από στοιχεία τζαζ ως ζεϊμπέκικο!

Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στην «Ε»*

Ισορροπώντας ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης βγάζει νέο δίσκο, τραγουδώντας για χθεσινά τραύματα και αυριανές ελπίδες
Στέκεται όρθιος στο κέντρο του στούντιο. Φορά ένα παλιομοδίτικο ρολόι με λουράκι, κρατά μια ξύλινη πίπα και παρακολουθεί τις κυματομορφές της ορχήστρας στην οθόνη του υπολογιστή: «Ένα πιτσικάτο στο 4.10 είναι κακοπαιγμένο» λέει στον ηχολήπτη.
Τα τελευταία χρόνια, που το ελληνικό τραγούδι γινόταν όλο και πιο «χρηστικό» (ένα σουξέ για το ραδιόφωνο, ένα για το κέντρο και καθαρίσαμε), ο Αλκίνοος Ιωαννίδης εντρυφούσε σε όλο και πιο «άχρηστα» πράγματα: διάβαζε Ιστορία, έκανε μαθήματα σύνθεσης και ενορχήστρωσης στο Κονσερβατόριο της Αγίας Πετρούπολης και συνδύαζε το βυζαντινό μέλος και το φανκ, τις περιπέτειες των Βαλκανίων, αλλά και τη χαρά του νέου οικογενειάρχη στον καινούριο του δίσκο, που κυκλοφορεί με τίτλο «Νεροποντή». Πολλά από τα τραγούδια του θα παρουσιάζει από τις 20 Μαρτίου στο «Γυάλινο Μουσικό Θέατρο». Και να πώς άρχισαν όλα:
«Στη Ρωσία πήγα γνωρίζοντας μόνο δύο λέξεις: σπασίμπα και ντα. Μου αρκούσε ότι θα μαθήτευα πλάι στον Μπορίς Τίσιενκο, έναν σπουδαίο συνθέτη, μαθητή του Σοστακόβιτς, κι ακόμη ότι δεν ήξερα κανέναν και δεν με ήξερε κανείς. Δεν ήθελα να πάω σαν επαγγελματίας».


- Αλλά ούτε π.χ. στο Παρίσι ή σε κάποια άλλη πρωτεύουσα θα σας γνώριζε κανείς.
«Σωστά, αλλά στο Παρίσι ζουν φίλοι, κι έπειτα μιλώ γαλλικά και θα μου ήταν εύκολο να συναναστραφώ κοινωνικά και να παρασυρθώ σε παρέες και πιώματα. Δεν ήθελα αυτό».


- Απ' ό,τι καταλαβαίνω, θέλατε κυρίως να αποδράσετε από τον δημόσιο εαυτό σας.
«Ακριβώς. Γιατί ο δημόσιος εαυτός σου σου κλέβει χρόνο και άρα ζωή. Αλλάζει την εικόνα που μπορεί να έχεις για το πρόσωπό σου και σε υποχρεώνει να διαχειριστείς πράγματα που φαίνονται υπερβολικά σημαντικά. Έχω ακούσει ότι μεγάλοι ιάπωνες καλλιτέχνες, μόλις γίνονταν διάσημοι στην πόλη τους, συνήθιζαν να φεύγουν σε άλλη, μακρινή, αλλάζοντας και τ' όνομά τους. Είναι καλό να ξεκινάς απ την αρχή. Φυσικά, η δημοσιότητα μου έδωσε την ευκαιρία να διαχειρίζομαι την τύχη μου, αλλά υπήρξε και σκλαβιά. Έχω έναν στίχο, σ' ένα τραγούδι που δεν έβαλα στον δίσκο, που λέει: "Γυαλιστερό μου πρόσωπο/ όσα κι αν μου 'χεις δώσει/ μοιάζεις με ρούχο ακριβό/ που έχει ξεχειλώσει"».


- Παλιότερα δεν ενδώσατε ποτέ στον πειρασμό να καμαρώσετε το «γυαλιστερό σας πρόσωπο»;
«Δεν είναι δρόμος αυτό, θάνατος είναι. Να καμαρώσω τι; Την επανάληψη ενός τραγουδιού ίδιου με αυτό που έχω γράψει; Σίγουρα καθημερινά είμαστε υποχρεωμένοι σ' έναν βαθμό να αισθανόμαστε ικανοποιημένοι από τον εαυτό μας, αλλιώς δεν μπορούμε να ζήσουμε. Πρέπει όμως να έχουμε και τη δύναμη της αυτοκριτικής. Τότε καταλαβαίνουμε πως, όσα καλά και αν ακούσουμε, δεν πλησιάζουμε αυτό που θαυμάζουμε αλλού».


- Τι σας έλειψε από την Ελλάδα όσο βρισκόσαστε στην Αγία Πετρούπολη;
«Ο δικοί μου άνθρωποι· τίποτ' άλλο. Γνώρισα τη ρωσική γραφειοκρατία, που είναι σκληρότερη κι από τη δική μας. Εδώ, τουλάχιστον, μπορεί να βρεις κάποιον να σου χαμογελάσει. Εκεί όχι. Γνώρισα όμως και την παιδεία τους. Συνάντησα καλλιεργημένους εργάτες σε κλασικές συναυλίες. Κι είδα ανθρώπους να διαβάζουν, καθώς περπατούν στο πλατύ πεζοδρόμιο της λεωφόρου Αλεξάντρ Νιέφσκι».


- Εκεί γράψατε τους στίχους της «Πατρίδας», του πιο πολιτικού τραγουδιού του νέου σας δίσκου;
«Όχι, εδώ, στο τέλος του 2007. Καταγράφει αποκλειστικά εμπειρίες που έζησα κάποτε ο ίδιος. Βρέθηκα στο Αλέξινατς δυο μέρες μετά τον ανελέητο βομβαρδισμό του -δήθεν κατά λάθος- από τους Αμερικανούς. Ήμουν παρών στην πυρκαγιά που ξέσπασε σ' ένα κτίριο στο τέρμα Πανεπιστημίου στη διάρκεια μιας διαδήλωσης. Και είδα με τα μάτια μου τους αστυνομικούς να πετούν γελώντας δακρυγόνα προς τους πυροσβέστες, που προσπαθούσαν να σώσουν τους εγκλωβισμένους».

- Και προφανώς εσείς είστε το παιδί που κρύβεται κάτω από το τραπέζι στους βομβαρδισμούς της Λευκωσίας.
«Ναι, το '74. Για να μην τρομάξω, ο πατέρας μου μου έδειχνε τους τούρκους αλεξιπτωτιστές και μου έλεγε: "Κοίτα τι ωραία που πέφτουν". Ενώ οι πραξικοπηματίες είχαν αιχμαλωτίσει τη μητέρα μου στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, όπου εργαζόταν ως εκφωνήτρια, και την απειλούσαν με πιστόλι για να διαβάζει τις ανακοινώσεις τους. Αυτές είναι οι πρώτες μου αναμνήσεις. Και είναι ανατριχιαστικά καθαρές».

- Και σήμερα παρατηρείτε τους «ξεριζωμένους να περνούν τη Γραμμή/ για μια πόρνη φτηνή ή για καζίνο και πούρα».
«Δεν ξέρουμε πια πού να στηριχτούμε κι οδηγούμαστε να πιστέψουμε κάπου, όπου απλώς να περνάμε ευχάριστα. Μπερδεμένος είμαι κι εγώ. Δεν θα ήθελα ωστόσο να ζω σε άλλη εποχή. Δεν μπορώ τις βεβαιότητες. Μόλις σιγουρευτώ για κάτι, κοιτάζω να το ανατρέψω και να ψάξω αλλού».

- Στο τέλος τραγουδάτε: «Με τρομάζεις ακόμα, οπαδέ της ομάδας/ του κόμματος σκύλε, της οργάνωσης μάγκα/ διερμηνέα του Θεού, ρασοφόρε γκουρού».
Πιστεύετε ότι κινδυνεύουμε περισσότερο από αυτούς που πιστεύουν σε δόγματα ή από κείνους που δεν έχουν αρχές;
«Βαθιά μέσα μου έχω κι εγώ την ανάγκη να πιστέψω σε κάτι ολοκληρωτικά. Από την άλλη, μισώ αυτή τη λέξη. Προτιμώ όμως έναν ιδεολόγο από κάποιον που ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του, αν και συχνά η ιδεολογία είναι απλώς μια μεταμφίεση. Σαν τη φιλανθρωπία -τι φρικιαστική έννοια: είναι το διάλειμμα που παραχωρείς στην τσιγκουνιά σου».


- Πώς σας φάνηκε η εξέγερση του περασμένου Δεκεμβρίου;
«Ελπιδοφόρα. Η νέα γενιά αντέδρασε με πολιτικά και όχι κομματικά κριτήρια. Κι αυτή είναι μια καλή μαγιά απέναντι σ' ένα μέλλον που επιφυλάσσει την έξαρση των άκρων: όχι μόνο της αριστεράς, αλλά και της δεξιάς. Κάτι όχι απαραίτητα κακό, γιατί, όταν αφήνεσαι στον μέσο όρο, αφήνεσαι στη μετριότητα».

- Τον μέσο όρο ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί και η τηλεόραση.
«Σε μεγάλο βαθμό, τηλεόραση γίναμε όλοι. Ακόμα και ο τρόπος που συμπεριφέρεται ένα παιδί που μεγαλώνει σε χωριό, η αισθητική και τα όνειρά του δεν απέχουν πια πολύ από τις προδιαγραφές του πρωινάδικου».

- Τι νομίζετε ότι πήγε λάθος κι έχουμε αυτή την τηλεόραση, την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, την Εκκλησία;
«Δεν μου αρέσουν οι καλλιτέχνες που μιλούν επί παντός του επιστητού. Όμως πιστεύω ότι πήγε λάθος το κράτος μας απ' την αρχή του. Το πρόβλημα ξεκίνησε ήδη από τον εμφύλιο στη διάρκεια της επανάστασης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εμφύλιο που εντάθηκε όταν ήρθε το πρώτο αγγλικό δάνειο κι άναψε ο καβγάς πώς θα μοιραστεί. Αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αγαπώ πολύ την Ελλάδα, αλλά καθόλου το ελληνικό κράτος».

- Έχετε κι ένα τραγούδι για τον χρόνο που περνά, στο οποίο αναφέρεστε και στα ινδάλματά σας.
«Ναι, γιατί ο θάνατος πλησιάζει όταν ένας άνθρωπος μένει χωρίς πνευματικό τόπο και άρα δίχως πορεία που πρέπει ν' ακολουθήσει. Δύσκολα μετά από μια ηλικία αγαπάς. Και μόνο μεσ' από την αγάπη αποκτάς ινδάλματα. Μεσ' από τη λογική μόνο στόχους μπορείς να αποκτήσεις».

- Τραγουδάτε ωστόσο με χιούμορ γι' αυτό το θέμα. Ίσως γιατί έχετε πλέον το αντίδοτο -τα παιδιά σας- για τα οποία μιλάτε στο επόμενο τραγούδι σας.
«Έτσι είναι, γιατί τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο από την αρχή, οπότε πρέπει κι εσύ να τον ανακαλύψεις πάλι, για να τους τον εξηγήσεις. Πρέπει να ξανασκεφτείς αξίες που πιθανόν τις είχες αδικήσει».


- Βέβαια, συχνά τα παιδιά μάς δίνουν το άλλοθι να γίνουμε συντηρητικοί.
«Μας δίνουν το άλλοθι να γίνουμε αυτό που κατά βάθος θέλουμε. Επίσης σεβόμαστε από την αρχή τους γονείς μας, γιατί επιτέλους τους αντιμετωπίζουμε σαν κανονικούς ανθρώπους. Νομίζουμε ως τότε ότι είναι θεοί και τους μισούμε, γιατί ως θεοί έπρεπε να τα είχαν φτιάξει λίγο καλύτερα τα πράγματα. Όμως, όταν γίνουμε κι εμείς γονείς, συνειδητοποιούμε ότι παιδιά ήταν κάποτε κι αυτοί. Είμαι πλέον πιο επιεικής απέναντι στους ανθρώπους. Από σεβασμό στους κόπους που έκανε κάποιος για να σταθεί ένας άνθρωπος απέναντί σου, γλυκαίνεις απέναντι σ' αυτόν, όσο καραγκιόζης κι αν έχει γίνει εν τω μεταξύ».

- Γράφετε με διαφορετικό τρόπο από τότε που γίνατε πατέρας;
«Χρειάζεται πάντα πολύς χρόνος, ησυχία, μοναξιά και οι βαθιές ώρες της νύχτας, που ξέρεις ότι κανείς δεν περιμένει κάτι από σένα».

- Γι' αυτές τις ώρες μιλάει μάλλον και το «Μια νύχτα». Όμως στο τέλος μοιάζετε να σαμποτάρετε την ωραία μελωδία του με μια ενορχηστρωτική εκτίναξη χαοτική.
«Ναι, γιατί ήθελα να δείξω πως, όταν συγκεντρώνομαι για να γράψω, ζω μια άναρχη ελευθερία που συχνά οδηγεί σε ασυναρτησίες. Σπάνια αφήνει ένα δημιουργικό αποτύπωμα».

- Πώς καταλαβαίνετε ότι έχετε γράψει ένα καλό τραγούδι;
«Αν μου δημιουργείται η ανάγκη να το ακούσω σαν ακροατής, ξέρω ότι έχει μια δύναμη να ζήσει. Αν το ξεχάσω σε μια σημείωση, τότε δεν ήταν προορισμένο γι' αυτό. Άλλωστε το τραγούδι δεν είναι μουσική, ούτε στίχος. Οι γονείς του είναι αυτοί. Το τραγούδι είναι αυθύπαρκτο, όπως κάθε άνθρωπος».


- Υπάρχουν καινούριοι τρόποι να τραγουδήσει κανείς για τον έρωτα;
«Και βέβαια. Αλλά είμαι πολύ καχύποπτος απέναντι στο "φρέσκο άκουσμα", που αναζητούν οι περισσότεροι. Το τραγούδι δεν είναι αγγουράκι. Το "φρέσκο" σε μια βδομάδα θα σαπίσει. Είναι μάταιο όσο και η καθήλωση σε κάτι παλιό. Αν όντως αποκαλυφθεί κάτι νέο, θα είναι μες από μια πραγματική ανάγκη μου, όχι ένας αυτοσκοπός».


- Το τέλος των δισκογραφικών εταιρειών, το τραγούδι μέσω Ίντερνετ τι σας λένε;
«Για χιλιετίες, ώσπου να παρουσιαστεί το βινύλιο, η μουσική είχε άυλη υπόσταση. Έτσι δεν με στενοχωρεί η πιθανότητα να πάψουν οι φορείς του ήχου να είναι υλικοί. Από την άλλη μεριά, ο δίσκος σαν συνολικό έργο θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Γιατί, αν συνεχίσουν να πωλούνται τα τραγούδια ένα-ένα μέσω Ιντερνετ, θα δυσκολεύεσαι πολύ να βρίσκεις τα χρήματα για να ηχογραφήσεις εκείνα που οι εταιρείες θα πιστεύουν από πριν ότι δύσκολα θ' αγοραστούν. Αλλά είναι μια ευκαιρία να δούμε τις αντιστάσεις του λεγόμενου "εντέχνου": Σε εποχές κρίσης φαίνεται ποιος ανήκει στ' αλήθεια εκεί που βρίσκεται και ποιος έμενε εκεί γιατί είχε την αίγλη και την εμπορικότητα -δύο σε ένα. Ήμουν τυχερός· υπήρξα εμπορικός χωρίς να θυσιάσω την καλλιτεχνική μου υπόσταση. Σύντομα δεν θα είναι το ίδιο εύκολο...».

*Συνέντευξη στο Φώτη Απέργη

8 Μαρ 2009

Νόνης Σταματέλου, «Παιχνίδι αιχμηρό»

Δύο ακόμα ποιήματα από το «Παιχνίδι αιχμηρό» της Νόνης Σταματέλου (βλέπε προηγούμενη ανάρτηση).

Μάνα
Το διάνεμά σου μεσ’ στο σπίτι
Σαν να μην έχεις φύγει από καιρό...
Κάπου-κάπου θαρρώ πως τις νύχτες
Κάποιος ποτίζει το βασιλικό
Και σα δροσίσει τα χαράματα
Κλείνει απαλά το τζάμι.
Να ’ρχεσαι
Να με ξυπνάς
Και να μου σκεπάζεις την πλάτη
Όπως τότε.
Να μου διαβάζεις στη γωνιά μας
απ’ το παλιό αναγνωστικό.
Έχει άλλη γλύκα ο Παπαδιαμάντης
απ’ το στόμα σου, μάνα
Άλλο βάρος τα Συναξάρια...

Παιχνίδι αιχμηρό
Από μικρό παιδί κάνω παιχνίδια με τις λέξεις.
Μ’ άρεσε πάντα να τις βάζω στη σειρά
Να τους αλλάζω θέση, να τις κοιτώ από μακριά
Να βάζω ανάμεσά τους άλλες, καινούριες.
Σαν χελιδόνια μοιάζανε στο σύρμα
στου τετραδίου τις γραμμές.
Σαν να μιλούσαν μεταξύ τους
Για κάποιο αιώνιο μυστικό
Για κάποιο μαγικό ταξίδι.
Μου άρεσαν πολύ οι λέξεις που είχαν λ
Όπως κυκλάμινο, λουλούδι, αεροπλάνο
Γιαννούλα, θάλασσα, ποδήλατο, λιμάνι.
Μετά αγάπησα πολύ όλα τα γράμματα
Κι’ άρχισαν να μου λεν τα μυστικά τους
Να παίρνουν μόνα τους μια θέση στο λευκό χαρτί
και να μου ψιθυρίζουν τ’ όνομά τους.

Καμμιά φορά μου φεύγουν απ' τα χέρια οι λέξεις
Δεν τις προλαβαίνω
Και τρέχουν-τρέχουν και πετούν σαν μεθυσμένες.
Κουράζομαι για να τις κυνηγώ
Μου παίρνει και μερόνυχτα.
Λ ί γ ο ι πιστεύουν ύστερα πόσο πονάει
των λέξεων το παιχνίδι
Και πως τα δάκρυα στο χαρτί κάνουν λακκούβες
και οι λεξούλες μου σκοντάφτουν και χτυπάνε.
Κι’ αν είσαι μέσ' σ' αυτούς τους λ ί γ ο υ ς
και μόνο τότε βλέπεις την αλήθεια
Πως είν’ η ποίηση παιχνίδι αιχμηρό.
Πως
Καμμιά φορά
για να φτιάξεις ένα στίχο
Ίσως πρέπει να χάσεις ένα φίλο σου
ή ένα κομμάτι της υπόληψής σου...
Πρέπει να εκτεθείς
Αν αγαπάς τόσο πολύ
Τα παιδικά παιχνίδια με τις λέξεις.

Η Νόνη Σταματέλου είναι απόφοιτη της Θεολογικής Σχολής της Θεσσαλονίκης. Ζει και δημιουργεί στα Γιάννενα, όπου εργάζεται ως καθηγήτρια με έντονη εκπαιδευτική και πολιτιστική δράση. Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο για τα ποιήματά της "Μάνα" και "Παιχνίδι αιχμηρό" στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό ποίησης Βόλου (2008).

Το "Παιχνίδι αιχμηρό" είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή. Για προμετωπίδα έχει επιλέξει το στίχο του Κ. Π. Καβάφη "...μα η κοινωνία, που ήταν σεμνότυφη πολύ, συσχέτιζε κουτά...".
Σεμνότυφη... Κουτά... Πολύ...

Καλοτάξιδα τα ποιήματα Νόνη...

«Παιχνίδι αιχμηρό»

Νόνη Σταματέλου,
«Παιχνίδι Αιχμηρό».
Εκδόσεις:
«Gutenberg».

ΚΕΡΑΜΕΙΔΟΥ

Θύμαινα Φούρνων Ικαρίας
Το καΐκι για την Κεραμειδού
Γέφυρα να περάσεις στη γαλήνη
Τουριστικό σακίδιο η πραμάτεια μου
Βιβλία και λευκά χαρτιά
Και σταθερά
Στις μέρες και τις νύχτες μου
Ο άγγελός μου
Μ' ένα χαμόγελο γιορτή
Κι όλου του κόσμου οι γωνιές
Μικροί παράδεισοι

Περιεχόμενα:

Παιχνίδι αιχμηρό, Μάνα, Φθινοπωρινά σινιάλα, Τέλος Αυγούστου, Και ξαφνικά, Περιγελώντας τον καιρό, Άνοιξη, Φορτίο βαρύ, Ανήθικοι ηθικοί, Κεραμειδού, Ο δρόμος, Το αντίο, Στην Ηρώ των πέντε χρονών, Στην παιδική μου φίλη, Υπόκλιση, Άγονη γραμμή, Αύγουστος είναι;, Όταν βρέχει, Παράπονο, Τα γραφεία, Έκπληξη, Προσμονή, Το λευκό φόρεμα, Η γροθιά, Στ' ακρωτήρι, Ήρθες, Ώσπου κατάλαβα, Θέλω να σου πω, Στην αδερφή μου, Το τοπίο μέσα μου, Πρόσεχε.

7 Μαρ 2009

«Χειμωνιάτικος ήλιος»

Ήλιος χειμωνιάτικος
άρχοντας λαμπρός
και τα δευτερόλεπτα
πάνε πάντα μπρος...

Το Δεκέμβριο του 1986 κυκλοφόρησε ο «Χειμωνιάτικος ήλιος», ένας κύκλος δεκατριών τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους του Νίκου Γκάτσου:

«Ασυλλόγιστα χρόνια», «Πώς να κρατήσω το φως που βασιλεύει», «Κορίτσι της νύχτας», «Χρόνε νυχτοπούλι παγερό», «Γκρεμίσαμε τα φράγματα», «Έτσι πάει ο κόσμος», «Χειμωνιάτικος ήλιος», «Τα παιδιά της καταιγίδας», «Έπεσε η κυβέρνηση», «Έγκλημα και τιμωρία», «Λάουρα», «Στον ποταμό τον Πάμισο», «Κυρά του κόσμου».
Τα τραγούδια του δίσκου ερμήνευσε, με μέτρο και λιτότητα, ο Μανώλης Μητσιάς.
Ο «Χειμωνιάτικος ήλιος» είχε τη δική του δισκογραφική… περιπέτεια. Ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε δύο φορές, αφού ο Μάνος Χατζιδάκις, ύστερα από μια σειρά συναυλιών, αναθεώρησε τόσο την ερμηνεία όσο και την ενορχήστρωση του συγκεκριμένου υλικού.
«Ζήτησα από την εταιρεία Μ. Μάτσας» -γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις στο ένθετο του δίσκου- «να επαναλάβω την ηχογράφηση του Χειμωνιάτικου ήλιου και να ξανα- κυκλοφορήσει ο δίσκος με άλλο εξώφυλλο και την καινούργια ηχογράφηση. Η εταιρία το δέχτηκε και την ευχαριστώ. Οι λόγοι, απόλυτα καλλιτεχνικοί, μ’ οδήγησαν ύστερα από τις καλοκαιρινές συναυλίες να αναθεωρήσω την ερμηνεία και την ενορχήστρωση των τραγουδιών. Νομίζω πως μ’ αυτή την έκδοση σας δίνω το έργο, έτσι όπως ακριβώς το συνέλαβα ως συνθέτης. Βλέπετε, έκανα κι εγώ σχεδόν ένα χρόνο για ν’ αντιληφθώ τι πα να πει Χειμωνιάτικος ήλιος. Εσείς μπορείτε να τ’ ανακαλύψετε σε δύο, σε τρία ή και σε περισσότερα χρόνια. Θα σας περιμένω!».

5 Μαρ 2009

η Μελίνα

Φέτος συμπληρώνονται δεκαπέντε χρόνια από το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, στις 6 Μαρτίου του 1994… Ήταν Κυριακή απόγευμα…
Η Μελίνα είχε γίνει μύθος, προτού πεθάνει… Είχε, ήδη, γράψει ιστορία… Ως θηλυκό, ως πολιτικός, ως καλλιτέχνιδα… Μας έμαθε να πιστεύουμε στις δυνάμεις μας… Να μη κομπλάρουμε, όταν θέλουμε να πετύχουμε κάτι… Να το διεκδικούμε, με πείσμα, μέχρι τέλους…

Ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης για τη Μελίνα Μερκούρη

Την ημέρα της κηδείας της Μελίνας, ιταλική εφημερίδα κυκλοφόρησε με τον υπέροχο πρωτοσέλιδο τίτλο: «Η Τελευταία Θεά».
Κάπως έτσι έβλεπε και η ίδια η Ελλάδα (ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων) το πρόσωπο της Μελίνας Μερκούρη και ξεχείλισε στους δρόμους για τον τελευταίο αποχαιρετισμό.
Παράδοξο πώς δημιουργήθηκε αυτός ο μύθος. Ιδιαίτερη ομορφιά δεν είχε... Τα χαρακτηριστικά της ασύμμετρα, στόμα και χείλη υπερβολικά μεγάλα, σώμα αδύνατο. Το υποκριτικό της ταλέντο (αν εξαιρέσουμε το σκηνοθετικό καλούπωμα στη «Στέλλα») μέτριο. Η φωνή της, τουλάχιστον ιδιόμορφη, μαγευτικά ώρες - ώρες... Κατάφερε να καταστρέψει την καριέρα ενός πολλά υποσχόμενου σκηνοθέτη, ο οποίος ενθουσιωδώς θυσιάστηκε στο βωμό της προσωπικότητάς της. Καθιερώθηκε ως σταρ στην Ελλάδα και ως ευρωπαϊκή μεταπολεμική ντίβα. Ηταν το διαμάντι μιας καθυστερημένης φτωχής χώρας. Μια ελληνίδα «Σοράγια», που άντεξε στον χρόνο και έδωσε τη μάχη ως το τέλος.
Γυναίκα μεγαλοαστικής καταγωγής που ντυνόταν υπέροχα, που πετούσε πάνω απ' την μιζέρια της εποχής. Φλέρταρε με ρόλους επικίνδυνους: πόρνη, τσιγγάνα, λεσβία, κλέφτρα, γυναίκα μποέμ, γυναίκα ελεύθερων ηθών...
Η αντιδικτατορική της δράση, «Je suis nee Grecque» και τα λοιπά, την καθιέρωσαν ως ρομαντικό κομμάτι μιας προς τα έξω αντίστασης απέναντι σε ένα αδιανόητο καθεστώς. Αναλαμβάνοντας το υπουργείο Πολιτισμού επί ΠΑΣΟΚ, προσπάθησε να μεταφέρει στην Ελλάδα κινηματογραφικούς θεσμούς (cinema de auteur) που προωθούσαν το έργο του δημιουργού. Επίσης έδωσε μεγάλη ώθηση στο θέατρο (όλοι ξέρουμε πως η Ελλάδα μας είναι η χώρα όπου γεννήθηκε το θέατρο). Για τις εικαστικές τέχνες (βλ. συλλογή Ιόλα) ήταν μια σκέτη καταστροφή.
Αυτό το κράμα «bourgeois chic», σεξουαλικότητας - ρομαντικού εθνικισμού, βρήκε το απόγειό του στην προσωπική της εκστρατεία για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Μια παθιασμένη εκστρατεία, σχεδόν μυστικιστική, που εκμεταλλεύθηκε τα τελευταία αποκαΐδια του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού. Τη θυμάμαι στη βρετανική τηλεόραση την εποχή του '80, όταν βγήκε να κηρύξει τον ανένδοτο για τον Παρθενώνα.
Ήμασταν με μια παρέα και την ακούγαμε να εκφωνεί παθιασμένα: «Ι want my marbles back»! «Θέλω πίσω τα μάρμαρά μου!» Πεθάναμε όλοι από τα γέλια: Κανείς δεν την είχε προειδοποιήσει πως αυτή η, καίρια για τον αγώνα της, φράση σήμαινε στην αργκό: «Δώσε πίσω τα μυαλά μου γιατί πάω να τρελαθώ»... Όμως εκείνο το βράδυ η Μελίνα μάς έπεισε όλους.
Τελικά, ας σταθούμε σ' αυτό που είναι σημαντικό: Η γυναίκα αυτή δεν ξέρει από τραγούδι, χορό, υποκριτική. Αλλά μην τη χάσετε. Είναι σταρ...
(Από την «Ελευθεροτυπία»)

Χρόνια πολλά Αρλέτα


Έστω και με μικρή -αδικαιολόγητη- καθυστέρηση...
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΑΡΛΕΤΑ...
Χρόνια δημιουργικά, ποιητικά, ευτυχισμένα, ερωτικά... ΜΕ ΥΓΕΙΑ!

*Στο «Δίφωνο» που κυκλοφορεί, θα βρείτε συνέντευξη της Αρλέτας και ένα cd με τραγούδια της... Αν δεν το έχετε, ήδη, αγοράσει, σπεύσατε!!