31 Αυγ 2011

Κλέων Τριανταφύλλου (Αττίκ)




Ένας ολοζώντανος μύθος

Ο Σταμάτης Κραουνάκης είχε πει, σε μια παλιά τηλεοπτική του εμφάνιση, πως οι «τρεις άγγελοι» του μουσικού του ουρανού -με αφορμή το ομότιτλο τραγούδι του σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου- είναι ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Βασίλης Τσιτσάνης και ο Αττίκ…
Ο Αττίκ, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Κλέωνα Τριανταφύλλου, γεννήθηκε το 1885 και άφησε την τελευταία του πνοή στις 28 Αυγούστου του 1944, από υπερβολική χρήση υπνωτικών χαπιών. Αυτοκτόνησε από ευθιξία, όταν ένας γερμανός στρατιώτης τον προσέβαλε και τον χτύπησε στη μέση του δρόμου, επειδή ο Αττίκ κατά λάθος τον έσπρωξε…

Τι ήταν ο Αττίκ; Ένας τροβαδούρος ποιητής, ένας μουσικός ιδιαίτερος και χαρισματικός. Μια μορφή μυθική από μόνη της, ξεχωριστή δίχως άλλο. Ένας άνθρωπος μοναχικός, που δεν επέτρεπε εύκολα τη διείσδυση στα εσώτερα του νου και της ψυχής του. Αυτά τα έκανε τέχνη, τα έκανε τραγούδια…
Ο Αττίκ ήταν η «μάντρα» του. Γράφει σχετικά η Δανάη Στρατηγοπούλου, μία από τις φωνές των τραγουδιών του Αττίκ:
«Τι ήτανε ακριβώς η μάντρα; Πολλά πράγματα και τίποτα. Λίγο Παρίσι, λίγη Ανατολή, κάμποση Αθήνα και πολύς Αττίκ. Εάν της τον πάρετε, τον Αττίκ, αποσυντίθεται εις τα εξ ων συνετέθη. Αυτός της έδωσε υπόσταση, ψυχή, μορφή. Υπήρξε ο συνεκτικός της ιστός. Λίγη παριζιάνικη μπουάτ, λίγη αθηναϊκή επιθεώρηση, ύφος βαριετέ ή ταβέρνας, είδος μουσικοφιλολογικής στοάς, όπου δεν υπήρξε σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ σκηνής και πλατείας…».

Τι έφερε στο ελληνικό τραγούδι ο Αττίκ; Μια νέα πνοή και μια καινούργια αύρα, διαφορετική και σαγηνευτική. Ο ίδιος ήταν αυτό, που ονομάστηκε αργότερα, τραγουδοποιός. Και μάλιστα ο πρώτος. Έγραψε τραγούδια φινετσάτα, απλά και ωραία, με περιτύλιγμα ευρωπαϊκό και ψίχα ελληνική, τραγούδια ερωτικά, κυρίως, που προκαλούν το ενδιαφέρον και δεν περνούν απαρατήρητα.
Έγραψε τραγούδια ειλικρινή στις προθέσεις τους και πολύτιμα στην αξία τους, αν κρίνουμε από το ότι τόσο ο χρόνος όσο και οι νεότερες γενιές τα σεβάστηκαν, τα αγάπησαν και τα διατήρησαν ολοζώντανα, μέσα από συνεχείς ηχογραφήσεις.

Με το θάνατο του Αττίκ έπεσε οριστικά η αυλαία μιας ολόκληρης εποχής, που δεν είχε, πια, κανένα περιθώριο ζωής. Είχαν προηγηθεί, όμως, τα τελευταία «χειροκροτήματα»…
Τα «χειροκροτήματα» ήταν η πρώτη ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, εν έτει 1944. Ο Αττίκ πρωταγωνιστεί και γράφει τη μουσική –εδώ ακούγεται και το «Χωρίς εσένα», το τελευταίο του τραγούδι– ενώ δίπλα στο γηραιό Αττίκ βλέπουμε το Δημήτρη Χορν και τη Ζινέτ Λακάζ.
Θέμα της ταινίας είναι η ζωή του ξεπεσμένου καλλιτέχνη Άλφα και οι προσπάθειες που κάνει, λίγο πριν πεθάνει, για να αναδείξει μια νεαρή τραγουδίστρια. Είναι το μοναδικό οπτικό ντοκουμέντο για τον Κλέωνα Τριανταφύλλου, λίγο πριν το τραγικό εκούσιο φινάλε του…