ΤΡΙΤΟ ΣΤΕΦΑΝΙ

Στις 8 Οκτωβρίου του 1927 γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο συγγραφέας Κώστας Ταχτσής, δευτερότοκος γιος της Έλλης Ζάχου και του Γρηγορίου Ταχτσή. Το πρώτο παιδί της οικογένειας, αγόρι κι εκείνο, είχε πεθάνει λίγες μέρες μετά τη γέννησή του. Στο δεύτερο, έδωσαν το όνομα του παππού του: Κωνσταντίνος…
Εξήντα οχτώ χρόνια μετά τη γέννηση του Ταχτσή, ένας συντοπίτης του δημιουργός, ο θεσσαλονικιός σκηνοθέτης Γιάννης Δαλιανίδης «μετέφερε» στη μικρή οθόνη («Αντένα», τηλεοπτική σεζόν 1995 – ’96) το σπουδαιότερο βιβλίο του Ταχτσή και ένα από τα αριστουργήματα της λογοτεχνικής παραγωγής του περασμένου αιώνα: «Το τρίτο στεφάνι». Εκδόθηκε το 1963, με έξοδα του συγγραφέα (πούλησε το σπίτι του στην Πλάκα) σε 3. 500 αντίτυπα. Η πρώτη έκδοση εξαντλήθηκε σε διάστημα 7 χρόνων και το «Τρίτο στεφάνι» επανεκδόθηκε, για δεύτερη φορά, το 1970, από τις εκδόσεις «Ερμής».
«Τι είχα τραβήξει για να γράψω αυτό το βιβλίο. Τι περιπέτειες επί πέντε χρόνια. Σε τι κόλαση είχα κατέβει για να το τυπώσω. Κι είχε περάσει ντούκου. Με ελάχιστες εξαιρέσεις είχε περάσει ντούκου… Είχα πολλούς εχθρούς, πολλοί από τους οποίους με ήξεραν μόνο εξ ακοής. Ήμουν απένταρος και δεν είχα εκδότη να κινήσει κάποιο μηχανισμό προβολής», είχε πει χαρακτηριστικά ο Κώστας Ταχτσής σε μια συνέντευξή του στη Φρίντα Μπιούμπι (υπάρχει στο βιβλίο της Προσωπικά 4+1 μνήμες).
Κεντρικές ηρωίδες στο «Τρίτο στεφάνι» είναι δύο… ομιλητικότατες γυναίκες, η Εκάβη (έτσι ονομαζόταν η γιαγιά του Ταχτσή, από τη μεριά της μάνας του) και η Νίνα, που με τις απολαυστικότατες αφηγήσεις τους διατρέχουν τα γεγονότα της ζωής τους, με φόντο το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής. Στην τηλεοπτική εκδοχή του βιβλίου, οι εν λόγω γυναίκες ενσαρκώθηκαν εξαιρετικά από τη Λήδα Πρωτοψάλτη (Εκάβη) και από τη Νένα Μεντή (Νίνα).
Τη μουσική ερμηνεία του ανέλαβε, ύστερα από ανάθεση του Γιάννη Δαλιανίδη, ο Σταμάτης Κραουνάκης: «Παραδίδω τη μουσική για “Το τρίτο στεφάνι” με δικαίωμα ψήφου ως Έλληνας συνθέτης. Αφιερώνω στον Γιάννη Δαλιανίδη… στους γονείς μου… στην καινούργια σοδιά του βιβλίου».
Το cd με τη μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη για «Το τρίτο στεφάνι» κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 1995. Στο σάουντρακ, εκτός από τα ορχηστρικά μέρη, υπάρχουν και τρία τραγούδια του συνθέτη, δύο με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη («Τρίτο στεφάνι» και «Τα καινούργια φτερά») σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου και ένα με το Δημήτρη Μπάση («Το τραγούδι του Δημήτρη») σε στίχους Κραουνάκη.
Ο Γιάννης Δαλιανίδης σεναριοποίησε «Το τρίτο στεφάνι» με απόλυτο σεβασμό στο περιεχόμενο του βιβλίου, χωρίς δικές του παρεμβάσεις ή τροποποιήσεις. Σκηνοθέτησε δε το μυθιστόρημα του συμπατριώτη του συγγραφέα με τόλμη (π. χ., η σκηνή στην ταράτσα), ρεαλισμό, ρυθμό και μαεστρία. Με ένα καστ σπουδαίων ηθοποιών (Γ. Αρμένης, Ι. Ψαρράς, Κ. Μαρκουλάκης…), σαφώς με όρους τηλεοπτικούς, αλλά πάντοτε με τη δική του δημιουργική έμπνευση.
Ο εμπειρότατος σκηνοθέτης κατάφερε να ζωντανέψει πειστικά την ατμόσφαιρα του βιβλίου, βοηθούμενος και από την ιδανική μουσική ατμόσφαιρα του Σταμάτη Κραουνάκη: «Το πρώτο στεφάνι βαθιά πληγή, το δεύτερο φτάνει σε άλλη γη, το τρίτο στεφάνι μια συντροφιά. Που ζήσαμε αυτή είν’ η ομορφιά».
Τώρα, πια, πιστεύω ακράδαντα ότι «Το τρίτο στεφάνι» του Ταχτσή… περίμενε, όλα αυτά τα χρόνια, το Γιάννη Δαλιανίδη για να του δώσει εικόνα και ζωή. Στην κινηματογραφική οθόνη, πρώτιστα...

Το παραπάνω κείμενο το έγραψα και το δημοσίευσα πριν από δύο χρόνια σε μια εβδομαδιαία εφημερίδα της πόλης μου, με αφορμή τότε τη γενέθλια ημέρα του συγγραφέα Κώστα Ταχτσή... Το μοιράζομαι μαζί σας και από εδώ, με μια άλλη αφορμή... Τη συμπλήρωση σήμερα είκοσι χρόνων από την άγρια δολοφονία του Ταχτσή, στις 25 Αυγούστου του 1988...
Αλ.