Το παρακάτω κείμενο υπογράφει η ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΚΑ και δημοσιεύτηκε στην "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" του περασμένου Σαββάτου:
Ο Μάνος Χατζιδάκις θα χαμογελούσε ικανοποιημένος. Δεκατέσσερα χρόνια μετά το θάνατό του (συμπληρώνονται στις 15 του μηνός), ο «Σείριος», η εταιρεία που είχε ιδρύσει ταράζοντας τα νερά της δισκογραφίας με τις ανεξάρτητες, απρόβλεπτες επιλογές της, παραμένει ενεργή με τους πιο διαφορετικούς τρόπους: από τη μια κυκλοφορώντας δίσκους νέων καλλιτεχνών με προσωπική ματιά κι από την άλλη πλουτίζοντας το αρχείο της ελληνικής μουσικής με ανέκδοτες έως τώρα ηχογραφήσεις.
Ας αρχίσουμε από τις τελευταίες, μια και αποκαλύπτουν τις περισσότερες εκπλήξεις, όπως, ας πούμε, ότι ο Χατζιδάκις είχε συνθέσει τη μουσική μιας ταινίας που κατήγγειλε την εγκληματική ανάμιξη της CIA σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής!
Γυρισμένο το 1975 από τον Ιταλό σκηνοθέτη Τζουζέπε Φεράρα, το «Faccia di spia» είχε τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια καταγγελία των μεθόδων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών συνδυάζοντας το φιξιόν με το ντοκιμαντέρ. Αν και είχε σημαντικούς πρωταγωνιστές, τη Μαριάντζελα Μελάτο, τον Λου Καστέλ κ.ά., αντιμετωπίστηκε συγκρατημένα από την κριτική εξαιτίας των πολύ βίαιων σκηνών βασανισμού που περιείχε. Τελειώνει μάλιστα με μια προφητική σκηνή: με αίμα να στάζει από τους Δίδυμους Πύργους… Μερικές χώρες απαγόρευσαν την προβολή της ταινίας κι αυτό καθιστά ακόμα πιο ενδιαφέρουσα την είδηση της κυκλοφορίας του σάουντρακ του Χατζιδάκι από τον «Σείριο».
Πολύ λιγότερο… αιματηρό, αλλά πάντως δραματικό ήταν το «The Martlet's tale» που γύρισε ο Τζον Κρόουθερ το 1970 με μια παλιά φίλη του συνθέτη, την Κατίνα Παξινού, να υποδύεται τη δεσποτική μητέρα μιας εύπορης ελληνικής οικογένειας, η περιουσία της οποίας είναι στο επίκεντρο μιας έριδας. Εδώ, ακούστηκε για πρώτη φορά, με αγγλικούς στίχους, η μελωδία που αγαπήσαμε αργότερα ως «Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων». Την τραγουδούσε ο Σον Φίλιπς, ένας τροβαδούρος με πολύ ιδιαίτερη, εκφραστική, «χατζιδακική» φωνή.
Το τρίτο άγνωστο σάουντρακ του μεγάλου συνθέτη που σχεδιάζεται να κυκλοφορήσει, ήταν για την ταινία «The Ηeroes» του Ρουμάνου Γιαν Νεγκουλέσκο, που είχε κάνει παγκόσμια επιτυχία με «Το παιδί και το δελφίνι» με τη Σοφία Λόρεν και τον Αλαν Λαντ.
Ας αρχίσουμε από τις τελευταίες, μια και αποκαλύπτουν τις περισσότερες εκπλήξεις, όπως, ας πούμε, ότι ο Χατζιδάκις είχε συνθέσει τη μουσική μιας ταινίας που κατήγγειλε την εγκληματική ανάμιξη της CIA σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής!
Γυρισμένο το 1975 από τον Ιταλό σκηνοθέτη Τζουζέπε Φεράρα, το «Faccia di spia» είχε τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια καταγγελία των μεθόδων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών συνδυάζοντας το φιξιόν με το ντοκιμαντέρ. Αν και είχε σημαντικούς πρωταγωνιστές, τη Μαριάντζελα Μελάτο, τον Λου Καστέλ κ.ά., αντιμετωπίστηκε συγκρατημένα από την κριτική εξαιτίας των πολύ βίαιων σκηνών βασανισμού που περιείχε. Τελειώνει μάλιστα με μια προφητική σκηνή: με αίμα να στάζει από τους Δίδυμους Πύργους… Μερικές χώρες απαγόρευσαν την προβολή της ταινίας κι αυτό καθιστά ακόμα πιο ενδιαφέρουσα την είδηση της κυκλοφορίας του σάουντρακ του Χατζιδάκι από τον «Σείριο».
Πολύ λιγότερο… αιματηρό, αλλά πάντως δραματικό ήταν το «The Martlet's tale» που γύρισε ο Τζον Κρόουθερ το 1970 με μια παλιά φίλη του συνθέτη, την Κατίνα Παξινού, να υποδύεται τη δεσποτική μητέρα μιας εύπορης ελληνικής οικογένειας, η περιουσία της οποίας είναι στο επίκεντρο μιας έριδας. Εδώ, ακούστηκε για πρώτη φορά, με αγγλικούς στίχους, η μελωδία που αγαπήσαμε αργότερα ως «Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων». Την τραγουδούσε ο Σον Φίλιπς, ένας τροβαδούρος με πολύ ιδιαίτερη, εκφραστική, «χατζιδακική» φωνή.
Το τρίτο άγνωστο σάουντρακ του μεγάλου συνθέτη που σχεδιάζεται να κυκλοφορήσει, ήταν για την ταινία «The Ηeroes» του Ρουμάνου Γιαν Νεγκουλέσκο, που είχε κάνει παγκόσμια επιτυχία με «Το παιδί και το δελφίνι» με τη Σοφία Λόρεν και τον Αλαν Λαντ.
Η πρόταση του Πανεπιστημίου Γέιλ
Η υπόθεση του αρχείου του Μάνου Χατζιδάκι παραμένει σε εκκρεμότητα. Δεκατέσσερα χρόνια από την αποχώρησή του συμπληρώνονται σε λίγες ημέρες και τόσο το ΥΠΠΟ όσο και άλλοι φορείς δείχνουν ίχνη συγκίνησης για τη διάσωσή του μόνο στα λόγια.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το εξωτερικό. Το Πανεπιστήμιο του Γέιλ έκανε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις στον Γιώργο Χατζιδάκι, που πρέπει να αποφασίσει για τη διάσωση και αξιοποίηση του πολύτιμου υλικού. Ανέκδοτα έργα, χειρόγραφες παρτιτούρες, αλληλογραφία, κείμενα, τα περίφημα σχόλια στα δημοσιεύματα -μονόστηλα- των εφημερίδων, προσωπικά αντικείμενα, τα πιάνα του κ.ά. Η ψηφιοποίηση έχει αρχίσει, όμως δεν αρκεί. Ειδικά οι παρτιτούρες χρειάζονται ειδική επεξεργασία. Και οι ηχογραφήσεις. Από ταινίες του Φίνου που κρύβουν διαμάντια όπως μια πιανιστική σονάτα, αλλά και ανέκδοτα όπως συμφωνικές καντάτες, μουσική για μπαλέτο από τις συνεργασίες του με το Ελληνικό Χορόδραμα, τραγούδια πολλά από την εποχή 1958-1963 που ηχογραφούσε στην Κολούμπια και σε ορισμένα διασώζεται η δική του φωνή. Αλλά και αποσπάσματα από την Οπερα για πέντε που έγραψε στην Αμερική για την Γκρέις Σλικ των Τζέφερσον Εϊρπλέιν, οι ημιτελείς «Μεταμορφώσεις» κ.ά.
Γιατί μας λείπει
Σε μια εποχή ρυθμικής διαχυτικότητας μας λείπει η μελωδική αυστηρότητα του Μάνου Χατζιδάκι. Η ακρίβεια στη συνάντηση μουσικής και στίχου. Μας λείπει όμως και ως μέντορας συνθετών και τραγουδιστών.
Δεν ήταν ο μόνος που αναζητούσε και ανακάλυπτε ενδιαφέροντες νέους καλλιτέχνες αλλά είναι ο μόνος που ανακάλυπτε τόσους πολλούς και μάλιστα με τρόπους θεσμικούς. Με τους Αγώνες της Κέρκυρας και της Καλαμάτας, με τον Μουσικό Αύγουστο, το Γ΄ Πρόγραμμα, το δισκογραφικό «Σείριο».
Λείπει και ο πολιτικός του λόγος. Αν και τοποθετημένος στη Δεξιά ήταν ένας αληθινός αμφισβητίας, ακριβής στις πολιτικές κρίσεις, τολμηρός κατήγορος του λαϊκισμού την εποχή της βασιλείας του.Μέσα από τα καθημερινά του σχόλια στο Γ΄ Πρόγραμμα, την αρθρογραφία στο «Τέταρτο» και ώς το τέλος τις παρεμβάσεις του στον καθημερινό Τύπο, ήταν μια δυνατή φωνή υπέρ των αδυνάτων όπου κι αν τους εντόπιζε. Από τους φυλακισμένους αναρχικούς ώς τον άρρωστο Παπανδρέου του Ωνασείου. Είναι εύκολο να στηρίζεις τους αδύναμους αλλά δεν είναι το ίδιο εύκολο να κατηγορείς τους δυνατούς. Εκείνος το έκανε κι αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου