5 Μαρ 2009

Ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης για τη Μελίνα Μερκούρη

Την ημέρα της κηδείας της Μελίνας, ιταλική εφημερίδα κυκλοφόρησε με τον υπέροχο πρωτοσέλιδο τίτλο: «Η Τελευταία Θεά».
Κάπως έτσι έβλεπε και η ίδια η Ελλάδα (ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων) το πρόσωπο της Μελίνας Μερκούρη και ξεχείλισε στους δρόμους για τον τελευταίο αποχαιρετισμό.
Παράδοξο πώς δημιουργήθηκε αυτός ο μύθος. Ιδιαίτερη ομορφιά δεν είχε... Τα χαρακτηριστικά της ασύμμετρα, στόμα και χείλη υπερβολικά μεγάλα, σώμα αδύνατο. Το υποκριτικό της ταλέντο (αν εξαιρέσουμε το σκηνοθετικό καλούπωμα στη «Στέλλα») μέτριο. Η φωνή της, τουλάχιστον ιδιόμορφη, μαγευτικά ώρες - ώρες... Κατάφερε να καταστρέψει την καριέρα ενός πολλά υποσχόμενου σκηνοθέτη, ο οποίος ενθουσιωδώς θυσιάστηκε στο βωμό της προσωπικότητάς της. Καθιερώθηκε ως σταρ στην Ελλάδα και ως ευρωπαϊκή μεταπολεμική ντίβα. Ηταν το διαμάντι μιας καθυστερημένης φτωχής χώρας. Μια ελληνίδα «Σοράγια», που άντεξε στον χρόνο και έδωσε τη μάχη ως το τέλος.
Γυναίκα μεγαλοαστικής καταγωγής που ντυνόταν υπέροχα, που πετούσε πάνω απ' την μιζέρια της εποχής. Φλέρταρε με ρόλους επικίνδυνους: πόρνη, τσιγγάνα, λεσβία, κλέφτρα, γυναίκα μποέμ, γυναίκα ελεύθερων ηθών...
Η αντιδικτατορική της δράση, «Je suis nee Grecque» και τα λοιπά, την καθιέρωσαν ως ρομαντικό κομμάτι μιας προς τα έξω αντίστασης απέναντι σε ένα αδιανόητο καθεστώς. Αναλαμβάνοντας το υπουργείο Πολιτισμού επί ΠΑΣΟΚ, προσπάθησε να μεταφέρει στην Ελλάδα κινηματογραφικούς θεσμούς (cinema de auteur) που προωθούσαν το έργο του δημιουργού. Επίσης έδωσε μεγάλη ώθηση στο θέατρο (όλοι ξέρουμε πως η Ελλάδα μας είναι η χώρα όπου γεννήθηκε το θέατρο). Για τις εικαστικές τέχνες (βλ. συλλογή Ιόλα) ήταν μια σκέτη καταστροφή.
Αυτό το κράμα «bourgeois chic», σεξουαλικότητας - ρομαντικού εθνικισμού, βρήκε το απόγειό του στην προσωπική της εκστρατεία για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Μια παθιασμένη εκστρατεία, σχεδόν μυστικιστική, που εκμεταλλεύθηκε τα τελευταία αποκαΐδια του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού. Τη θυμάμαι στη βρετανική τηλεόραση την εποχή του '80, όταν βγήκε να κηρύξει τον ανένδοτο για τον Παρθενώνα.
Ήμασταν με μια παρέα και την ακούγαμε να εκφωνεί παθιασμένα: «Ι want my marbles back»! «Θέλω πίσω τα μάρμαρά μου!» Πεθάναμε όλοι από τα γέλια: Κανείς δεν την είχε προειδοποιήσει πως αυτή η, καίρια για τον αγώνα της, φράση σήμαινε στην αργκό: «Δώσε πίσω τα μυαλά μου γιατί πάω να τρελαθώ»... Όμως εκείνο το βράδυ η Μελίνα μάς έπεισε όλους.
Τελικά, ας σταθούμε σ' αυτό που είναι σημαντικό: Η γυναίκα αυτή δεν ξέρει από τραγούδι, χορό, υποκριτική. Αλλά μην τη χάσετε. Είναι σταρ...
(Από την «Ελευθεροτυπία»)

Δεν υπάρχουν σχόλια: